|
|
|
|
|
|
2 र"? क
a १ पर
५3
j ke : 1] 5 ह
| क १ 0) 0010
¢ ay ~ ie
a ’ ६ - ‘tas i
मोदनाथ प्रश्रित
तेपालमा प्राकृतिक र प्रायोजित
भकम्पको पीडा
मानन समुदायले समय समयमा बसाइँ सरेजस्तै पृथ्वीका भूमागहरूले पनि लागोलामौ समयमा
समुद्री यात्राबाट बसाइँ सार्दैरहेका हुन्छन् । छ करोड वर्ष अघि दक्षिण एसियाली भूमाग पृथ्वीको
भूमध्य रेखातिर थियो । अहिले भारत-मैपाल रहेका ठाउँमा बिशाल 'टेथिससागर' लहराउँथ्यो | पृथ्वीका
सबै महाट्ठीप, द्वीप र टापुहरू एक ढिक्काको रूपमा रहेका छैनन् । अहिले पनि तिनीहरू नजिकिने र
टाढिने क्रम चलिरहेकै छ ।
सिङ्गो दक्षिण एसिया उत्तरतिर सर्दैसर्दै जब चीनको तिव्वती भूमागसँग जोडिन पुग्यो अनि
दुवै भाग हिमालको रूपमा उठ्दै, चुलिँदै गए । चुलिने क्रममा लाखौँ बर्षका झड्का (भूकम्प) हरूले
दक्षिणतिर महाभारत र चुर पर्वत शृङ्खला बन्दै गए । समयसमयका घधक्काहरूले वाग्मती, पोखरा,
सुर्खतजस्ता उपत्यक्का बने । हिमाल महाभारत र शिवालिक (चुरे) जस्ता अग्लाहोचा पर्वत शृङ्खलाले
भिन्नमिन्न आकार लिँदै गए ।
अहिले मुस्ताङ् क्षेत्रबाट ओर्लने कालीगण्डकीमा विभिन्न आकारका जुन शालिग्राम शिला
भेटिन्छन् ती टेथिस सागरबाट पहाडहरू उठ्दा सँगसँगै निस्केका बिभिन्न जीवजन्तुहरू फ्लोरिन
ग्यासको प्रमाबबाट क्रमशः ढुङ्गे शालिकको रूपमा फेरिदै आएका हुन् । 'त्यसै क्रमले नै आदिम
युगका डायनोसर, अस्ट्रोकोड्ाम, रामापिथेकस, जावामानव, पेकिङ् मानव आदि जीवाश्मको रूपमा
परिणत भएका थिए ।
हाम्रो दक्षिण एसियाको पर्वतीय मूमाग र चीनको तिब्बती भूमागको युगौँदेखिको सिंगौरी जुघाइले
विश्वको अदमूत सर्वोच्च हिमाली शृङ्खला त जन्मासो तर तिब्बत चाहिँ माथि २ नेपालतल परेकोले
नेपालको पर्वतीय मूमागले सरदर प्रत्येक शताव्दीमा एक-एक भूकम्प झट्का खाएर घाइते बन्दै आउनु
परेको छ तर पनि यस नेपाली वीर हिमालले विश्वका चौध अग्ला हिम शिखरमध्ये आठ वटा सवभन्दा
अग्ला शिखरको शान भने कायम गरेकै छ, विश्वका साहसी पर्वतारोहीहरू र प्रकृतिप्रेमीहरूलाई
आकर्षित गरेकै छ र विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको शान राखेकै छ ।
अहिले हामी ७.५ रेक्टरको 'साँढे मूकम्प' र ४-५ रेक्टरका उसका सहोदर भूकम्पहरूबाट
पीडित भएका छौँ तर इतिहासमा विश्वका मानिसले यसभन्दा ठुला भूकम्प र सुनामीहरूका भीषण
पीडाहरू पनि मोग्दै आएका छन् । कतिपय ठ्वीप समुद्रमा डुबेका छन्, कतिपय नयाँ ट्वीप समुद्रबाट
उठेका छन् र उठ्दै पनि छन् । ७
अहिले इराकभन्दा पश्चिमको जुन भूभागलाई 'अरबकी खाडी' मनिन्छ त्यहाँ हजारौँ वर्ष अघि
बिशाल खाडी (आनारिक समुद्र) नै थियो । त्यसका वरिपरि विभिन्न मान सभ्यता बिकसित हुँदै थिए
तर कुनै बेला अरब भूमिभन्दा माथि रहेको 'ककेशसं हिमाली शृङ्खला' मा ठुलो भूकम्प र घनघोर
बर्षा साथसाथै आए | पर्नतहरू भत्कै | विशाल जड्षालहरू पशुका वधान र मानिसहरूसहित भयङ्कर
बाढी चल्यो र अरबको भित्री सागरलाई नै पुरिदियो छेउछाउका सम्यता ध्वस्त भए । विशाल अरब
भूभाग मरूभूमिमा परिणत भयो | त्यस समयका अग्लाअग्ला भवनका अवशैष अहिले पनि भैटरुँदै
छन् । अहिले अरबमा जुन बिशाल पेट्रोलको खानीहरू 'बलेका छन् । त्यही भूकम्पीय बाढीले ल्याएका
2002 जेठ [१५
|
|
|
|
