11१1०१।९, XY“ ०10 ००४९ | MUNUVAY, JUNE G, ८019 AA | शाख १ र्‌ गतेको भूकम्पले राष्ट्रको १७ Rok SP A YAO ER SY ST WL eee WF Fr SF , ११ ० we Oar Feet, Se GLAS sel Aarne, eg Les १०१ Cig ) तुरुन्त कर्मचारी Gast लगाउनु सभासद्को को a SURGE CIRC री? 0) a दायित्व हुनुपर्ने हो, तर उनीहरू निर्देशन दिनमा परकम्प भनिएको २९ गते र त्यसपछि ee "३ LI | सीमित छन्‌। यसैगरी संसद्‌ गम्भीर नहुँदा कयौं लगातार आएका कम्पनले पूर्वका रामेछाप, | छै 2 aE aes “ee | विधेयक संसद्‌मा दर्ता भएर थन्किएका छन्‌, ती ओखलढुंगा, सोलुखुम्बु र सिन्धुली ॥ SER Se GE | पारित भएमा सरकारलाई काम गर्न सजिलो पर्ने जिल्लासँगसँगै पूर्व-पश्चिमका धेरै जिल्लामा | Bi 004 १? | थियो। यतातिर संसद्‌, सभामुख र प्रतिपक्षको ठ्लो क्षति पुयायो। १२ गतेको भूकम्पलेचिर | ee सी ZI ध्यान गएको देखिँदैन । पारेका विद्यालय, सरकारी कार्यालय र व्यक्तिका” \ oe kis 2 , A fe eB WL env एक नियमित चक्र हो, त्यो घर २९ गते आएको कम्पनले ध्वस्त पारिदियो। ।। | i क ep 8 Oo ee a i ace oe serete आउँछ। त्यसमा सरकार र समाजू पंक्तिकारले पूर्वका केही ठाउँमा गरेको)» श क SS Gee oo Oe ae Lap । | ed सतर्क भए कम क्षति हुन्छ, नत्र विनाशकारी अध्ययनअनुसार पनि ८० देखि ९० प्रतिशत घर | . <3, | LOE, @ | परिणाम ल्याउने हो । हामी पूर्वसतर्क नभएकाले मानिस बस्नलायक छैनन्‌। खानेपानी र | a \ “84 Bi 7 र Ce mite ‘| यसपटक ठूलो क्षति भोग्नुफ््यो । भूकम्पलाई सिँचाइका पाइप ध्वस्त भएका छन्‌, चौपाया क we dy ; eee 0000 eee कसैले द्यर्न सक्दैनथ्यो । भूकम्प आयो। यसमा क्षतिको लेखाजोखा हुन सकेको छैन। भूकम्पको SS $2 १, iN 5 | SON BEG af CREE, 0) | सरकारको दोष छैन, जनताले यसैमा चित्त विनाश हेर्दा गोरखा, रसुवा, नुवाकोट, धादिङ, फरर” ) ८ ~ “VOR ORL Sega tie | बुझाएका: छन्‌। हाम्रोभन्दा पछि हामीकहाँ काठमाडौं, भक्तपुर, ललितपुर, सिन्धुपाल्चोक र | बिन NG s Ge Nar 0 | आएको भन्दा शक्तिशाली भूकम्प जापानमा काभ्रेपलाञ्चोकमा अभूतपूर्व भौतिक क्षतिका = ese Ses ५2 र ye | 5 0002 gies ६: आयो । त्यसले कुनै क्षति गरेन, जापानमा कुनै ny Pn YR =F . ॥ । os ae ¢ 2 | हाहाकार भएन। उनीहरूले यसलाई नियमित सी) eee 24 “= Per & ae we “| पक्रयाक्रा रूपमा लिए । तर यतिबेला जनताको होमनाथ | ¥ 274 टन) 5,420 24 । गम्भीर चिन्ता र पीडा भनेको भूकम्पले पारेको ie tes | ) SN जमिनको धाँजा र चिरा हुन्‌। वर्षा नभए खेती दाहाल छक. ae | (५२३२ रु हुँदैन । वर्षा भए धाँजा र चिरा फाटेर कतिबेला | aS el KO SAY ae 0000 क) भूस्खलन हुने, पहिरो जाने हो, यही डरमा जनता ८ हर 23 SORT SHEAR ५ 5 | छन्‌ । जब आकाश कराउन थाल्छ, उनीहरू Rea SEA SON SaaS GR ae | कहालिन्छन्‌ र आत्तिएर घर बाहिर निस्कन्छन्‌ । } | - पीडित जनताका लागि यो यति ठूलो त्रास हो। साथै मानवीय क्षति भएको छ। यी जिल्लाको खटेका देखिए। राजनीतिक दलका नेता र भने पनि सात अख खर्च हुने सरकारको भूकम्पले पारेको घाउँमा यसले नुनचुक लगाउने तुलनामा पूर्वका जिल्लामा मानवीय क्षति कम कार्यकर्ता उपस्थित हुँदा राजनीतिको गन्ध आउनु पूर्वानुमान छ; तर अहिले :जिल्लामा"देखिएको काम गरेको छ। भूकम्पबाट गएको पहिरोबाट भए पनि भौतिक क्षति भने अधिक छ। भौतिक त्यति अस्वाभाविक होइन, तर पीडाको बेलामा जनदबाब हेर्दा सरकारलाई आफ्नो पूर्व अडानमा पीडित र जमिन फाटेको ठाउँका. जनतालाई __ क्षतिभन्दा मानिसको मनमा परेको डर, त्रास बढी राजनीतिक रङ देखिँदा जनताले रुचाउने छैनन्‌ 'खिन असम्भवछ। : विस्थापित गर्ने भन्ने जति सजिलै गरिँदैछ, त्यो] देखिएको छ। मानिसको आत्मविश्वास नै भन्ने आत्मसंयम दलका नेता तथा कार्यकर्तामा कुनै पनि विषयलाई पहिल्यै गम्भीरतापूर्वक त्यति सजिलो छैन । यसपटकको भूकम्पबाट ८० - गुमेको छ। भूकम्प अति प्रभावित क्षेत्रका जनता देखियो। अनेक कमीकमजोरी हुँदाहुँदै पनि सहरी क्षेत्रमा त पालले केही नलिने हाम्रो बानी नै हो। नेपाल भूकम्पीय देखि ९० लाख नेपाली प्रभावित भएक्रा छन्‌, यतिबेला गहिरो मानसिक पीडा, हतासा र सरकारले राहत वितरणमा जुन एक द्वार प्रणाली राहत दियो जोखिमबाट एघारौं स्थानमा रहेको राष्ट्र हो] कुनै तीमध्ये झन्डै १०/१५ लाखले पहिरोको ओ- निराशमा छन्‌। अहिलेको गम्भीर प्रश्न तिनको अपनायो, त्यसको परिणाम सकारात्मक राहत ।दय।, तर पहाडमा पनि बेला विपद्‌ आउन सक्छ, त्यसका लागि जोखिम मोल्नुपर्नेछ। १० लाखलाई मात्र पनि ओ मनमस्तिष्कमा पुगेको छ- क्षति केले सिउनेर देखियो। सरकारले कठोरताका साथ एकद्वार पालले कुनै काम दिएन | पूर्वतयारी आवश्यक छ भन्ने राष्ट्रिय-अन्तर्राष्ट्रिय स्थानान्तरण गर्नु कुनै जोक होइन, पहिले त केले यल्ने? यो महान्‌ कार्य एक्लो राज्यले मात्र प्रणाली नअपनाएको भए प्राकृतिक प्रकोपबाट रुपैयाँ विशेषज्ञले पटक-पटक चेतावनी नदिएका - कहाँको जमिनमा राख्ने र कसले त्यसक्रो खर्च गर्न सक्दैन, यस पुण्य कर्ममा सम्पूर्ण जनता नै पीडित जनता यतिबेला कांग्रेस, एमाले र अर्बौ रुपैयाँ विदेश गयो । होइनन्‌, तर पनि राज्य गम्भीर भएन। आखिर बेहोरिदिने ? तिनले व्यवसाय गरेर खाने ठाउँ उठ्नुपरेको छ। | एमाओवादीका बनेर टुक्रा-टुक्रा देखिने थिए|. पालबाट जनताले ठोस राहत भूकम्प, आयो, ठूलो क्षति पुच्यायो। सरकारी भएन भने सुरक्षित भनिएको ठाउँमा राखे पनि भूकम्पपछिको एक डेढ महिनायताको, राष्ट्रिय जनतालाई विभाजनबाट रोक्न केही हदसम्म एक पूर्वतयारीविना पनि भूकम्पबाट पीडित जनताको जनता आफ्नो पुरानो ठाउँमा फर्कनेछन्‌ । परिदृश्य हेर्दा यसले विनाश र निराशा मात्र द्वार प्रणाली प्रभावकारी देखियो । पाउन सकेनन | पाल एउटै उद्धारमा सुरक्षा निकायबाट जसरी काम गन्यो, अतितको अनुभवले यसै भन्छ। | ल्याएको छैन, नेपाली जनतामा राष्ट्रका लाग्‌ रहत वितरणको पहिलो चरण समाप्त भएको गुणस्तर ८ साइजका भूकम्प गएको केही घन्यपछि नै सुरक्षा भूकम्पले हाम्रो समग्र राष्ट्रिय सोचमा पनि. केही गरैं र गर्नुपर्छ भन्ने भावना पनि जागेको छ। छ। अबको चुनौती अस्थायी बसोबास र गुणस्तर र एउटै साइजका ७०%७७१०९१::७५:४/० पुगेर हा पतिका war 3 अर्को ere भूकम्पबाट कम क्षति पुगेका जिल्लाका तरुण पुनर्निर्माणको हो। यो निकै चुनौतीपूर्ण छ। जनतामा जुटे, जसको राष्ट्रिय अन्त सञ्चार जगत्‌ूले संविधान निर्माणमा सबभन्दा जटिल र गम्भीर युवा बढी क्षति भएका जिल्लाका पीडितको भूकम्पबाट ' घर क्षतिग्रस्त भएपछि अस्थायी आएनन्‌ | यसले जनतामा प्रशंसा ग्यो। सधैं आलोचनाको घेरोमा रहने. समस्या राज्यको पुनर्संरचनाको प्रश्न छ। सहयोगका निम्ति स्वतस्फूर्त रूपमा उठेका छन्‌। बसोबासका निम्ति -सरकार पालको व्यवस्था तीव्र असन्तुष्टि ल्यायो | साना स्वास्थ्य क्षेत्र पनि भूकम्प गएको केही दिनपछि कतिवय संघीयता हुने र नामांकन र सीमांकन के . तिनले सार्वजनिक विद्यालय र व्यक्तिका गर्नेतर्फ लाग्यो । सहरी क्षेत्रमा त पालले केही सक्रिय भयो र अहिले गाउँमा पीडितको आधारमा गर्ने ? यसैमा कुरा नमिल्दा विगतको अस्थायी घर-टहरा निर्माण गरेर भूकम्पले राहत दियो, तर पहाडमा पालले कुनै काम ४ गुणस्तरहीन पाल पाउने सहयोगमा जुटेको छ। निजामती प्रशासनको संविधानसभा नै विघटन भगो। पुन्याएको पीडामा मलम लगाउने काम गरेका दिएन। अरबौं रुपैयाँ विदेश गयो। पालबाट जनताले यस्तो बेला पनि भूमिका भने सन्तोषजनक देखिँदैन। सीडीओर दोस्रो चुनाव भएर चुनावपछिको एक वर्षमा छन्‌। विश्वका कुनाकाप्चामा रहेका नेपाली पनि जनताले ठोस राहत पाउन सकेनन्‌ | पाल एउटै ढणिएकी “ केही कार्यालय प्रमुख रातदिन खटेका SIT नै संविधान जारी गर्ने घोषणापत्र लिएर मातृभूमिमा आइपरेको विपद्मा आ आफ्नो गुणस्तर र एउटै साइजका आएनन्‌। यसले आफू राज्यबाट ठगिएको उनीहरू ठूलो दबाबमा काम गरिराखेका छन्‌। जनतासमक्ष गएका दलहरूले एक । वर्षको गच्छेअनुसार सहयोगमा जुटेका छन्‌। जनतामा तीव्र असन्तुष्टि ल्यायो। साना र महसुस गरे। स्थानीय निकायको अभावमा समयमै राहत सट्टा दुई ee वर्ष हुन लाग्यो। यसैमा कुरा राजधानीलगायत देशका सुविधासम्पन्न “गुणस्तरहीन पाल पाउने जनताले यस्तो बेला पनि 7 ) नपुगेकोमा पुरीको जनताको आक्रोशको सामना र नमिलेर aoe जारी हुन सकेको छैन। _ :»" क्षेत्रको 'सम्प्रान्त परिवरिका युवा राज्यको मुर्ख आंफुञरज्यबटः ठगिएको महेसुखगरे रजिनतामा”" <<. -खीहरूले नै गर्नुपरेको छा कैँतिपय कर्मचारी”भनेक Agere “athe; cere वा एमाओवादी, . भतांकी पीडितकी“राहतको लागि दूरदराजका २: वितरण गरिएको अर्धिकांश”पाँल 'गुणस्तरहीन? See संघ, संगठनको आडमा अहिले पनि कार्यालयमा ब्राह्मण, जनजाति र दलित "भमेनी गाउँमा पुगेर सहयोगमा सरिक भएका छन्‌। थिए।'पाल वितरण भएकै बेला ठूलो हावाहुरी गएका छैनन्‌। यसले पनि जनताले समयमा सबैलाई समान व्यवहार ग्यो। | सबैले आपत्‌को बेला नेपाली सहयोगका निम्ति चल्यो र पाल ठुक्रा-ढुक्रा भयो | अनुभवले के पाउनुपर्ने सहायता पाउन: सकेका छैनन्‌। a | स्वतस्फूर्त जुट्न सक्छन्‌ भन्ने व्यवहारमै देखायो भने भूकम्प आएको एक साताभित्र ' कर्मचारीको अभावमा गाउँबाट आउनुपर्ने गरेर भूकम्पले गुरुङ, मगर, राई लिम्बू, देखिएको छ। पीडितको निम्ति राहत सामग्री राज्यले प्रतिघर परिवार पाँच हजार मात्र दिएर मूल्यांकन प्रतिवेदन नआउँदा सहायता वितरण तामाङ वा ब्राह्मण, क्षेत्री भनेन भने। जातीय लिएर राजनीतिक दलका कार्यकर्ताभन्दा पहिले स्थानीय स्रोतसाधन प्रयोग गरेर घर-टहरा बनाउन प्राविधिकसहितको टोली, गएर मूल्यांकन ढिला भएको छ। आधारमा राज्य बन्नुपर्ने प्रश्नको के औचित्य राजनीतिसँग कुनै सरोकार नराख्ने युवा भनेको भए जनता खुसी हुने र राष्ट्रको ठूलोरकम नगरिदिने भनिएको १५ हजार दिन प्रशासनलाई संसद्र संसदीय समितिहरूले यसमा ध्यान रहला ? अबको राज्य पुनर्संरचना जोखिम भएका सहयोगमा जुट्नु सकारात्मक उपलब्धि स्वदेशमै रहने थियो । जनता यतिबेला आफैँले अप्ठ्यारो भएको छ। अलिकति चर्केको घरले दिनुपर्ने हो, 'उनीहरू निर्देशन दिनमा नै व्यस्त ठाउँबाट कम जोखिम देखिएको ठाउँमा जनताको मान्नुपर्छ । यसले राष्ट्र निर्माणमा महत्त्वपूर्ण र स्थानीय स्रोतसाधन प्रयोग गरेर बनाएका टहरामा : पनि १५ इज्ार सहायता पाउनुपर्छ भन्ने जनताको छन्‌। निर्देशन दिनु मात्र उनीहरूको काम हो, बसोबास गराउनु र उनीहरूको सुरक्षित वसोवास सकारात्मक सन्देश दिएको छ। बसेका छन्‌। वर्षाबाट जोगिन अब जस्ता, ठूलो दबाब छ। प्राविधिकलाई त्यो दबाब त्यसैमा उनीहरूको जिम्मेवारी पूरा हुन्छ, सभासद्‌ गराउनु छ। यसबाटै नयाँ नेपाल बन्नेछ। अबको, हरेक कुरा राजनीतिको - आँखाले हेर्ने र आवश्यक छ। मनसुन सुरु भयो, जस्तापाता अस्वीकार गर्न गाह्रो छ। जनताले भने जति सबै जिल्लामा गए भने जनता आक्रोशमा आउने बहस यतातिर केन्द्रित हुनुपर्ने होइन र? भूकम्पले भागबन्डा गर्ने दलहरू “पनि केही ठाउँको खरिद गर्न दिने भनिएको पैसा जनताले पाएका क्षतिग्रस्त घरले १५ हजार पाउने हो भने एउय कारण यो पनि हो। यस्तो राष्ट्रिय विपद्को विनाश मात्र ल्याएको छैन, सुरक्षित र सुन्दर अपवादबाहेक यसपटक पीडित जनतासमक्ष छैनन्‌। प्राविधिक कठिनाइमा स्थानीय प्रशासन सरकारको ढुकुयीबाट धेरै ठूलो रकम जानेछ। पूर्ण, बेला कुनै कर्मचारी आफ्नो कार्यालयमा छैन भने एकीकृत नेपाल बनाउनुपर्ने सन्देश पनि सबै पुग्दा राजनीतिलाई अलि दढा नै राखेर राहतमा फसेको छ। क्षतिग्रस्त गाउँका प्रत्येक घरमा क्षतिग्रस्त घरलाई मात्र १५ हजारका दरले दिने हो उ किन छैन त्यसको खोजी गर्ने र सरकारलाई नेपाली जनतालाई दिएको छ। es ० SE TODD Tn Ta क निक १” ७ rs ७ S$ > %' ० . > ५ » 9 7 > - ० e « 0० चु » ७. क हँ क क हु 4 » % ७० लो a» > Me ay हे - Se Na oa AD ES en to ~*~ हु चो” ~~ en » त त 7 ‘ . ; tvs “ Ol LM ce es et OT ra -s 4> we ee ०७ न . “1 —, » - to ew x x छ 7 ० ७ ; . त ७ ७१ te . . | : . ©. AGRA of (to1S June & ) nnn ee EEE EEE —_EE"_* *~<——— nn त म न i लिक र a ee ec I नि न मज फा हु? ।?” - . )) आँ), २० ०००)