qT कम्पपछाडिको पुनर्निर्माणको योजना BT ae केन्द्रित गरी सहरमै राखिदियो भने 'हाम्रा होटेल, सम्बन्धमा अहिले बहस चलिरहेको हन 2102 “0 ™~ es रेस्टुरेन्ट र गैससरकारी संस्था' का प्रतिनिधिहरूले ७० ठ। साथसाथै राष्ट्रिय सरकारको गठन pe kK Bee My . a रोजगार पाउने छन्‌ । गोष्ठीहरू भइरहने छन्‌। धेरै सम्बन्धमा पनि व्यापक बहस चलिरहेको छ। Bao Y | ae उहाँहरूलाई थोरै हामीलाई भए पनि फाइदा नै संघीयताको ढाँचाका बारेमा पनि ' राजनीतिक Bape “2 वि हुनेछ। त्यसै पनि 'संरचना' निर्माणमा उहाँहरूको टेबलहरू' तातेका छन्‌। यद्यपि जनतामा यसप्रति Bee ae चासी छैन। आफूखुसी घर बनाइदिने जस्ता कुनै चासो छैन । प्रधानमन्त्री कोषमा रकम हाल्ने Be ae कुराले भेदभावको अवस्था पनि निम्त्याउनेछ। र नहाल्ने' बहस पनि उत्तिकै चलिरहेको छ। eo 2126 त्यसैले आफूखुसी घर बनाइदिने घोषणा गरेका सरकारलाई एक द्वार प्रणालीको निर्णय बदल्न eC oR महानुभावलाई सरकारले ,आफ्नो समन्वयमा व्यापक दबाब or = | ras Be ie “ठाउँ तोकिदिनुपर्छ ।' उहाँहरूलाई समन्वय गर्ने शक्तिकेन्द्रबाट भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ। ee Se oie एठय छुट्टै निकायको व्यवस्था पनि गर्नुपर्ने हुन्छ। . राहतमा धाँधली भएका खबर पनि उत्तिकै pe ey) ० 4000. ae उहाँहरूका परामर्शदाता बस्ने होटेलहरू गाउँघरमा आइरहेका छन्‌। राहतका नाममा कालोबजारी gee & 4 a! ge. विकास हुनेछन्‌ र स्थानीय जनताले थोरै भए पनि गर्ने, लुट्ने, हडप्ने कुरा पनि त्यत्तिकै भइरहेका ट ee. = . < 7 el a ae २७ टि “टु | | रोजगार पाउनेछन्‌ । | छन्‌। राष्ट्र आफैं ' संक्रमण' कालमा रहेको छ, Nee & 2 D Cie पुनर्संस्चनाको जटिलता भूकम्पले प्रभावित त्यसैले यो कमजोर छ। यसलाई भरथेग गर्दै Ba —_ ॥. 4 Litt नपारेका जिल्लामा पनि उत्तिकै छ। ती जिल्लामा अगाडि लानुपर्ने आवश्यकता छ, तर यसमाथि हर), टे Zee he al UP Cie समेत त्यस्तै समस्या छन्‌, जो भूकम्प ae प्रहार गर्नेको संख्या पनि थोरै छैन । राज्य कमजोर a Pea ah tea जिल्लामा देखिएका छन्‌। अर्थात्‌ नेपाल पार्न कतिपय नागरिकले पनि जानीजानी सहयोग aa A tee सम्पूर्ण पहाडी भेगमा “मायो 'ढुंगा' को कमजोर गरिरहेकै होलान्‌ | Bare Lae जग र जोडाइबाट बनेका घर छन्‌। भविष्यमा a 1 il “काठमाडौं वरिपरि ठूलो भूकम्प नआउला ' तर = युवराज छ ३ Bs ec ile ‘i नेपालका पूर्व र पश्चिम भागमा भूकम्प आउन ; 40 mares 6: ०० २४८८ ८०७० सक्छ। त्यसो भएमा अहिले १८ जिल्लामा जुन सग्रौला छ 0) aay i I + हुनेछ संग्रौला । ea fo 2 oy ae त्रासदी भयो, त्यंही त्रासदी त्यहाँ पनि हुनेछ। Bede as ys “रट ट्ट तसर्थ सरकारले ती जिल्लाका जनताको र NA Pe Si. icy eae ty orp जीउज्यान जोगाउन विशेष कार्यक्रम तत्काल सुरु ) WMD: a i ee गर्नुपर्ने हुन्छ। अंशबन्डाको कानुन खारेज गर्दै " जग्गा पजनीको कानुनसमेत खारेज गरी अन्तत: यी अनेकौं समस्या र चुनौतीका बीचमा भएका '“छिमेकी' छन्‌। तर किन हामी ८ भत्किएका सभ्यता पनि रहेनछ। जस्तै- सरकारले जमिन राज्यको अधीनमा रहने आधारभूत कानुन एकातिर राष्ट्रियता खोज्नुपर्ने अवस्था छ। संमुद्रपारका इतिहासमा उपनिवेशवाद र अब नेपाल भत्किएका संसद्‌मा उद्धार कार्यमा संलग्न सेना, प्रहरी, 'आमजनता' को जीउज्यानका लागि आवश्यक अर्कोतिर राज्यको अस्मिता जोगाउने कार्यमा साम्राज्यवादको प्रतिनिधित्व गर्ने शक्तिहरूसमक्ष ठाउँबाट उठन थाल्नुपर्छ सशस्त्र प्रहरी बल र कर्मचारीलाई धन्यवाद छ। यस्तो कानुन अब बन्नुपर्छ, जसले जमिनको सक्रिय हुनुपर्ने अवस्था छ। भूकम्पबाट तीस भित्री लुगा नै खोलेर' भिख मागिरहेका छौँ । यसलाई पह दियो। 'तर भोकै खटेका सर्वसाधारण वर्गीकरण गर्नेछ, आबास क्षेत्रको निर्धारण Teo लाख मानिस घरवारहीन भएका छन्‌ भनिन्छ। सायद पश्चिमी आदर्शवादको प्रभाव, माया, यसलाई उठ्न नदिने वा नांगरिकलाई धन्यवाद दिएन । तसर्थ स्वदेशमा आबासको ढाँचा तयार पार्नेछ। Sere नयाँ कानुन हजारौं बालबालिका स्कुलविहीन भएका छन्‌। ममता र भएका म aes » यसलाई संरक्षणका लागि बाँचिरहेका तर्जुमा र हाल प्रभावित नभएका जिल्लामा आम संविधान निर्माणद्वारा ae २ अर्थमन्त्रीलाई ee vane अवरोध गर्नेहरू यसलाई ie विश्वासको प्राथमिकता जनतालाई बेलैमा पुराना घर भत्काई ' हल्का Seen Se a a तार्न.) न तका ना काउली लिला आ कासको बाटो फरा पार्ने दुइटा मित्र देशहरू छन्‌ भन्ने थाहै छैन| दु RG Git सघाउन। तपा एका र विदेशीसँग तत्काल आ ९ बेलामा' देश भूकम्पका कारणले सिर्जित देशहरूले बेग्लाबेग्लै र एकैसाथ समेत 1, जो गैरराष्ट्रवादी भिख माग्नु पर्दैन। यसैले बिदेसिएकालाई हुनसक्ने सहयोग पनि arate ie ध्वंसको सिकार भएको छ। यसले समग्र भनिसके- नेपालले जे माग्छ त्यही दिन्छौं। हर्कतबाट “पनि सिकाउनेछ। यस्ता रचनात्मक अग्रगामी कार्यका लागि [ट मात्र हुनेछ। क सई विकासको गति नै कुण्ठित बनाएको छ। यस्तो उसलाई सहयोग गर्ने हाम्रो कर्तव्य हो । उनीहरू विदेशी: दातृसंस्थालाई होइन, छिमेकीलाई तत्काल कानुन बनाई ' विश्वविद्यालयका स्तातक अवस्थामा एउट सभ्य समाजका नागरिक भनिरहेका छन्‌- यसो अब के चाहिएको हो त्यस्तालाई दण्डित गर्नुपर्छ | विश्वास गर्नुहोस्‌, सहयोगका लागि। देशको तह र सोमाथिका विद्यार्थीलाई क्रमशः he ape 'आफ्नो सोचलाई सकारात्मक र अग्रगामी अर्थमन्त्रीलाई? नेपालको संकटकालीन नेपालीका भारदारी/तालुकदार प्रवृत्तिको कर्मचारीतन्त्र र तीन महिनाको "राष्ट्रिय विकास स्वयंसेवा ' बनाउँदै' राष्ट्रिय एकताको निर्माणमा केन्द्रित ' अर्थतन्त्रको नेतृत्व गर्न अर्थमन्त्री . असफल केही देशले नेपालीका लागि लचिलो पारेर छिमेकीलाई योजना दिनुहोस्‌, कार्यमा खटाउनुपर्छ। उनीहरूले सम्बन्धित रहनुपर्दछ भन्नेमा कसैको विरोध नहोला। भइरहेका छन्‌', किनकि उनले यो त्रासदी, नि: शुल्क भिसाको घोषणा कस्तो बस्ती विकास गर्ने भन्ने सम्बन्धमा। जिल्लामा ' जिल्ला प्रशासनको नत कार्य गुनासा, तिक्तता, आग्रह र पूर्वाग्रह ओकल्ने बेला त्यसप्रति छिमेकीहरूको दायित्व र नेपालको उारिसकेका उनीहरूसँग कमिसनको आशा नगर्नुहोस्‌। गर्नेछन्‌। यसरी विश्वविद्यालयको शिक्षाला होइन अहिले । भूरणनीतिक विशेषताका बारेमा केही सोचिरहेका गरिसकेका छन | यो उनीहरूकै मेसिन, उनीहरूकै प्राविधिक लिएर सोझै ग्रामीण विकासंमा जोड्न सकिनेछ। तर सञ्चारका साधन हेरौं, उनीहरू ' ध्वंसका छैनन्‌ भन्ने कुरा अर्थमन्त्रालयको नीतिहीनताको नेपालको घरहरू निर्माण गर्न आध्वान गर्नुहोस्‌ । उनीहरू कानुनका विद्यार्थीहरू जिल्ला प्रशासन कथा र फोटोहरू' मात्र पस्किरहेका छन्‌ । देशका अवस्थाबाट स्पष्ट छ। दुइय छिमेकी गुहार्नुहोस्‌, आउनेछन्‌। चीन सरकारले भनिसकेको छ कार्यालयमा कार्यरत रहनेछन्‌ । चिकित्साशास्त्रका १८ बाहेकका जिल्ला अहिले पनि सकुशल छन्‌। पुनर्संरचनाको योजना अवश्य सफल'हुनेछ।यो सार्वभौमिकतामाथिको ठाडो मागेजस्तो सहयोग गर्नेछौं। भारतले पनि विद्यार्थीहरू स्वास्थ्य चौकीहरूमा कार्यरत खेतबारीमा बाली लागेका छन्‌ र वर्षे बाली सबैले जानेको कुरा हो । इट्ली होइन, बेइजिङर ee a Ee भनिसकेको छ- भनेजस्तो सहयोग गर्नेछौं। रहनेछन्‌। इन्जिनियरिङका विद्यार्थी (गाविस अगाडि बढिरहेका छन्‌ । किन आम जनतालाई परनिर्भर र निराश पार्ने काम भइरहेको 'छ। के ' नेपाललाई हाइटी बनाउने घूसपैठ भएको छ? यौ प्रश्न वास्तवमा हाम्रो अगाडि चुनौतीका रूपमा गर्छन्‌। कताकता देशमा अहिले यस्तै भइरहेको छ। दार्शनिक यइसनले भनेको .कुरा मनन गरौं । अहिले पनि नयाँ समयको आँगनमा पुग्न ढिला भइसकेको छैन'। विचार र सिद्धान्तद्वारा समाजको परिवर्तन गर्न सकिन्छ, त्यसैले यो बेला कसैको आलोचना र कसैसँग लडाइँको होइन, यो समय ' नयाँ विचार र नयाँ सिद्धान्त' को निर्माणको बेला हो । संसार बदल्न लाखौंको लर्को चाहिँदैन, सद्विचार भएका केही मानिस भए पुग्छ। त्यसैले यो बेला गफ गर्ने समय होइन। आआफ्नो दिमागमा सद्विचार wi, समाजले आफैँ गति लिनेछ। नेपालका दुईतिर अपार धन, क्षमता र उदारता दिल्ली जानुहोस्‌, तपाईंलाई चाहिएको सबै त कमजोर बनाउने नै छ, चीन र भारतको सुरक्षामा पनि उत्तिकै प्रभाव पार्नेछ। नेपालको संकट यस अर्थमा चीनलगायत सम्पूर्ण दक्षिण एसियाको संकट हो ।' तर वर्तमान सरकार यस संकटको सम्बोधनका, लागि खेल्नुपर्ने कूटनीतिक प्रयास र रणनीतिमा कमजोर भइरहेको छ। उसले भूकम्पबाट सिर्जित त्रासदीको भूरणनीतिक असर देख्न सकिरहेको छैन। भूकम्पको त्रासदीले ल्याएको ' विकास हुन थालेको छ। वर्तमान राजनीतिक नेतृत्व र कर्मचारीतन्त्रले समेत केही गम्भीर त्रुटि गरिरहेका छन्‌। यी त्रुटि राष्ट्रियता र विकासका योजनाहरूका बारेमा वैचारिक अस्पष्टताका कारणले जन्मिएका छन्‌। | ee ARO, Cee pres Lie C उ क्िमण छ । रम्न कूटनीतिक मर्यादा, रणनीतिक सहयोग र तथा त प्राविधिकको वाचा तत्काल कार्यमा संकटकालीन अवस्थालाई मध्यनजर राख्दै, कार्यरत रहनेछन्‌। कृषिका विद्या recap» ¥ तत्काल यस्ता कार्यमा नेपाली कांग्रेस, एमाले, एमाओवादी र मधेसी गाउँगाउँमा कृषि a oe : रोक ४ gi ae pkg | ही ioe De Fy | © ae प्रत्येक क्षेत्रका विद्या pa ffiaoeeeee eg ad «Sa “क्रियाञ्चील८रहनेछन्‌। यसले युवामा देशप्रतिको सल्लाहकार र चीनबाट उपविदेशमन्त्री आएर मोह विकास गर्नेछ। } सदभाव व्यक्त गर्दा पनि चार दलका नेताले यस किसिमको “स्वयंसेवा राष्ट्रिय विकास' सर्वप्रथम वर्तमान सरकारले सहयोगकालागि पारस्परिकताको कूटनीति बुझ्न सकेनन्‌! कार्यक्रमले भ्रष्यचार रोकी सुशासनको “देशभित्रका नागरिक नेपालीभन्दा बिदेसिएका, उनीहरू “सस्तो लोकप्रिय' का लागि विकासमा ठूलो भूमिका खेल्नेछ) अब नेपालीमाथि ' बढी ध्यान केन्द्रितगरिरहेको छ। प्लास्टिकको टोप लगाएर ' काँटी' ठोक्न गए। राजनीतिक दलहरूले यस नयौँ अवसरको उसले नेपाली मूलका विदेशी नागरिकबाट बढी नेपाली राजनीतिक दलका नेताहरूको सदुपयोग गर्न सक्नेछन्‌। उनीहरूमा यसप्रति आशा गरिरहेको छ, तर तिनीहरूको संस्थाभित्रै कूटनीतिक सुझबुझको अभाव राष्ट्रका लागि सधैं सचेतना र सक्रियता देखिएन भने नेपालमा एउय अनेक विवाद र खिचातानी छ भन्ने कुरा महँगो रहिआएको छ। चारैवटा ठूला शक्तिको - नयाँ राजनीतिक शक्तिको उदय हुनेछ। अब सरकारले बुझिरहेको छैन। सरकारले ती : संयुक्त डेलिगेसनले दुवै देशका रज्य एवं सरकार नेपाल भत्किएका ठाउँबाट उठ्न थाल्नुपर्छ । बिदेसिएका नेपालीबाट धन ह्वार्टवार्ती बर्सिनेछ प्रमुखसँग भेट गरी स्पष्ट भन्नुपर्छ “के सहयोग' यसलाई उठ्न नदिने वा अवरोध गर्नेहरू दण्डित' भन्ने अनुमान गरे पनि पहिलो कुरा त त्यस्तो को आशा गरेको 'हो नेपालले ? यो नै देशको गर्नुपर्छ। नेपालले विगतमा पनि ठूलाठूला चुनौती” “धन बर्सिएन' दोस्रो उनीहरूले अलिअली समृद्धिको पहिलो रणनीतिक खुर्टूकिलो हो। पार गर्दै आएको छ। त्यसैले यसको अवशान हुने जम्मा गरे पनि सरकारको कोषमाथि नै व्यक्तिका घर नेपाल सरकार आफैँले निर्माण छैन। अवशान केवल यसका नागरिकका पारदर्शिताको प्रश्न उठाई राज्यलाई सहयोग गर्ने गरिदिन सक्तछ। तर स्कुल, कलेज र सरकारी गैरराष्ट्रवादी हर्कतबाट मात्र हुनेछ। अतः सबैले तत्परता देखाउन सकेनन्‌ । त्यसैले अहिले पनि भवनहरूको, निर्माण अब पुर्णरूपमा सेचत हनुपर्छ। नेपालीलाई विदेश लैजाने रकम योगदान गर्नेछन्‌ । मान्नुहोस्‌, यो देशमा १५ लाख मानिस दस हजार दिन सक्षम छन्‌, कति TH SHAS? TN तपाईंहरूसँग नागरिकलाई सम्माब्‌ गर्ने भावना नै देखिएन। त्यसो गर्ने आबासको ढाँचा तयार पार्नेछ। तसर्थ नयाँ कानुन तर्जुमा र हाल प्रभावित नभएका जिल्लामा आम जनताँलाई बेलैमा पुराना घर भत्काई ' हल्का भूकम्प प्रतिरोधी घरहरू निर्माणको लागि AHA ARAM WATS | त्यसका लागि सम्भव हुनसक्ने सहयोग पनि घोषणा गर्नुपर्छ। . यस्ता रचनात्मक अग्रगामी कार्यका लागि तत्काल कानुन बनाई ' विश्वविद्यालयका स्तातक तह र सोमाथिका विद्यार्थीलाई क्रमशः ६ महिना र तीन महिनाको ' राष्ट्रिय विकास स्वयंसेवा' को कार्यमा खयउनुपर्छ। उनीहरूले सम्बन्धित जिल्लामा ' जिल्ला प्रशासनको ' समन्वयमा कार्य गर्नेछन्‌। यसरी विश्वविद्यालयको शिक्षालाई सोझै ग्रामीण विकासमा जोड्न सकिनेछ। कानुनका विद्यार्थीहरू जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा कार्यरत रहनेछन्‌ । चिकित्साशास्त्रका यो 4 डो आक्रमण हो ल यस्ता) Waa अन्यथा नाग गला वरिष्ठ अधिवक्ता Jon Cc t )