|
|
|
0 डेढ सय वर्षअघिको यो घटना अहिले सम्झना घाउमा मलम लगाउन लाग्नु हुन्थ्यो होला। अरूले भिन्नता भूकम्प जानुअघि जसको केही थिएन, उसको कमजोरी मैले सुधार्नुपर्छ भन्ने उनीहरूलाई लागेको संकल्पलाई सभामुख बहस गराएर सुनिरहेछन् ! बहस
Pee a गर्नुको कारण अरूकेही नभएर संकट परेको बेलामा कहिले देला र पाउला भन्दै आसे बन्न Blea, SS ast of Het Ba त्यसैले यी दुब्रै कुरालाई छैन। त्यसैले आफ्नो कमजोरीको हिस्सा सुधार्ने गराउने नगराउने सभामुखले हो, तर उनी निरो बनेर रोम
कृष्णमुरारी र Ba नेतृत्व कसरी उत्पन्न हुने रहेछ भन्ने स्मरण गर्नका आफैँले स्थानीय ख्ममा के-के गर्न सक्छौं लागौं हात मिसमास पार्दा गोलमाल भएको छ र अहिलेको ठूलो लक्षणसमेत देखाएका छैनन् । स्थिति जहाँको तहीं छ। जलिरहेको हेरिरहेछन्। उपत्यकामा घर .भएका
भण्डारी हु लागि हो। गोर्कीको मावलमा आगलोंगी हुँदाको बाँधेर नबसौं लाग्न अभिप्रेरित गरिरहनु हुन्थ्यो होला। गोलमालको कारण यही नै हो। सीमान्तकृत र विपन्न तर भुइँचालोपछि सेना, सशस्त्र प्रहरी र जनपद वरिपरिका जिल्लाकालाई केको राहत ? जसको छैन
हक विपत्ति जस्तै अहिले हामी नेपालीमाथि आइपरेको छ। सहयोगको असाध्यै जरी भएकाहरूलाई उद्धारर तथा दलितकहाँ केको अन्नको भकारी होस्? त्यसैले : प्रहरीले प्रशंसनीय काम गरे। डाक्टर, अस्पतालले उसलाई दिनुपर्छ राहत । गाउँ छोडिसकेका मानिस घर
| 3a गोर्कीको मावलमा त्यस्तो बेलामा नेतृत्व गर्ने हजुर सहयोग गर्न होस फु्याएर अग्रसर हुन सचेत गराइरहनु यी भिन्नता छुट्याएर सही पीडितलाई उद्धार गर्न, राहत उदाहरणीय काम गरे। बिजुली र टेलिफोनले पनि लेखाएर राहतमा तँछाड-मछाड गरिरहेछन् र नेताहरू
qt he J ' आमा निस्किइन्, शक्तिशाली हजुर बा र अक्कली हुन्थ्यो होला? अहिले पीडितलाई आफ्नो बाँसको बाँड्न र पुनर्निर्माणको योजना बनाउन सक्नुपर्छ। चुस्तताका साथ काम गरिरहे । किन ? किनभने यिनको तिनैका लागि सदनमा कुर्लिरहेछन्। दुईचार सयको
मामाहरू होइन। कसैले नपत्याएकी हजुरआमा झ€्याडका बासं वा आफूसँग भएका दलिन दिन्छु हरेस तर हाम्रो राजनीतिक नेतृत्व पछौटे रहेको छ। जति नेतृत्व गर्ने कमान्डर नेता होइनन्। यिनीहरू पालर दुई किलो चामल हात पार्न हुनेहरू नै लुछाचुँडी
मोही माण्ने ढुंग्रो लुकाउने संकटका बेलामा नेता बनिन् र परिस्थिति सम्हालिन्। नखाञ जो भनिरहनु भएको छ, प्रधानमन्त्री हुँदा ठूला कुरा गरे पनि हाम्रो समस्याको जटिलता व्यावसायिक काम गर्ने संस्थाका व्यक्ति हुन्। अर्को गरिरहेछन् । कस्तो ददिता !
ु तर नेपालमा भने संकटका बेला निस्किएका ' हिरो राज्यकोषको सदपयोग : गर्दै हरेक देशवासीलाई राजनीतिक होइन, नेताको पछौटेपन, काल्पनिक सोच सबाल, मन्त्रालयले चाहिँ किन काम गर्न सकेनन्? सदनमा संकल्प पारित गराउन छलफल
म म हिगेइन' लाई पु भुत्ते बनाउन नेताहरू लागेका ae म न हा) ly म ane हुन्। Sirs लता बरूसभामुखले किसानका खेतमा
'स्त्सी लेखक मक्सिम गोर्की चिनाइरहनुपर्ने होइन भने हरेक गाउँयेलमा गोर्कीका हजुरमाले ज " स्थानीय निकायमा काम किन भएन भने त्यहाँ पाकेको गौ चुटाउन लगेर त्यही छ्वाली र बाँस काटेर
साहित्यकार होइनन्। उनको आत्मकथाका तीनमध्ये हिम्मत देखाउने युवा निस्किएका छन्। उद्धारका पीडितले पनि यो दैवी विपत्तिलाई बुझ्न सकेनन् | न यो क्रान्ति हो न निर्वाचित निकाय होइन, सर्वदलीय नेतृत्व रहेको छ। गाउँमा आवास बनाएर पीडित किसानलाई सघाए
पहिलो ' मेरो बाल्यकाल" मा प्राकृतिक विपत्तिको क्रममा सेना र प्रहरीले पनि उस्तै साहस देखाएका छन् ।. | saree घाइते appa चाहिने : 3 सहयोण समग्रमा भन्नैपर्छ, यो सबको कारण राजनीतिक नेतृत्व हुन्थ्यो नि ! यसैगरी पार्टीहरूले केन्द्रदेखि वडासम्मका
' प्रसंग छ। गोर्की सानै छँदा बाबु मरेर टुहुरा बनेकाले तर सात चराको ee oe त चमत्कार . कमज।र, घाइत र मर चाहिने हो सहयोग तर हा ताकत नेतृत्व लिन eer छिटपुट पार्टी ote राहतमा परिचालन गरेको भए, युवा,
आमासँगै मामाघरमा पालिएका थिए। मावलीमा छयालीसका नेता.पनि बूढो साँढे बनेर कोरली ओग बोकिरहेछन मन्त्रीबाहक अरू कता हराए, हराए । विपत्तिमा काम विद्यार्थी, मजदुर, किसान, महिला आदि जनवर्गीय
उनका हजुर बा, हजुर आमा, मामा र माइजूहरू तथा रहेछन्। दश वर्षसम्म जनयुद्ध हाँक्ने र जनसेनाका तिघ्रा र पाखुराको won पाउनेलाई नेताले बोकिरहेछन् । गर्ने गृहमन्त्री त सिनमै आउनसमेत सकेनन् । विपद् संगठनको सञ्जाललाई परिचालन गरेको भए
तिनका छोराछोरी थिए। कपडा रंगाउने कारखाना कमान्डरले सरकारी सेनाले जस्तो आफ्ना जवानलाई राजनीतिक पहुचका कारण राहत बाडियो | व्यवस्थापनमा करोडौं करोडको लगानी र तिनको विदेशीको आसे बनेर बस्नुपने थिएन । स्वाभिमान पनि
सञ्चालन गरिरहेका - हजुरबाको व्यवसाय ग्ग्रै उद्धारमा उतार्ने आदेशसम्म दिन सकेनन् । न त जनताले A तयारी कता हावा खान गयो ? जोगिन्थ्यो कि ? यस्ता स्वावलम्बी बनाउने नेतृत्व गर्न
चलिरहेकाले घरमा काम गर्ने नोकर पनि थिए। तिरेको राजस्वमा ढलीमली गरिरहेका प्रधानमन्त्री अर्कोतिर पीडितले पनि यो दैवी विपत्तिलाई बुझून पार्टीहरूले किन सकेनन्? किनभने पार्टीहरू
(५ ) एकदिन अफस्मात कारखाना र घरमा आगलागी भयो। सुशील कोइराला नै नेतृत्व गर्ने नेताका ख्ममा देखापरे। पीडितलाई जो सकेको सहयोग गर्न = गर्नु र ठूलाबाहेक कहिल्यै व्यावहारिक समाधान दिन सकेनन्। न यो क्रान्ति हो, न त चमत्कार ! कमजोर, कांग्रेसदेखि एमाले, माओवादी सबैमा अन्तरपार्टी
कारखानामा रंगाउन ल्याइएका कपडासहित घर नै त्यागी, तपस्वी र जनताका लागि मरिमेट्ने भनिएका हुन्थ्यो होला। सयका लागि एकका बोझ, प्रिय नसक्नु हो। त्यसैले कहिल्यै नेताहरूले आत्मनिरीक्षण घाइते र मरेकालाई चाहिने हो सहयोग तर तीघ्रार लोकतन्त्र छैन। पहिले चैते भन्थे, अहिले
बल्न थाल्यो। त्यो देखेर फुच्चे गोर्कीका भयंकर कडा कोइरालाले नालायकीको रेकर्ड नै कायम गरे। छिमेकी थेगाले यतिबेला समाजलाई परिचालन गर्न खुबै काम नगरेका मात्र होइनन्, त्यसको खोजी गर्ने कष्टसम्म पाखुराका बलमा राहत पाउनेलाई नेताले बोकिरहेछन्। कुण्डले-मण्डलेको आडमा अवसरवादीले कब्जा
मानिने हजुरबा त लल्याकलुलुक बने। उनी हल न प्रधानमन्त्रीले नेपालमा आएको भूकम्पमा कसरी लाग्ने मन्त्र बन्थ्यो होला। . क कुरालाई राजनीतिसँग जोड्दै आत्मरतिमा राजनीतिक पहुँचका कारण राहत बाँडियो। नागरिक जमाएका छन्। त्यसैले प्रहरी मुठभेडमा डन मारिँदा
“चल बने। फप्याकफुरुक गर्ने मामाहरू ट्वाँ परे। सहयोग गर्ने भनेर क्याबिनेट बैठक गरिसक्दा पनि हाम्रा, तर सरकारको नेतृत्व गर्ने र त्यसमा सहभागी । फलस्वरूप यति ठूलो भूकम्प जाँदा र त्यसले समाजका अगुवा दमननाथ ढुंगानाले कुनै बेला व्यंग्य सभासद् र पार्टी नेता सडक जाम गराउन पुगे। यस्तो
सिँगारपटार र हाउभाउ देखाएर तुजुग गर्ने माइजूहरू प्रधानमन्त्रीको अत्तोपत्तो नरहेको मात्र होइन कि कार्यान्वयनको समस्यालाई सोच र विचारको व्यापक अस गर्दा पनि संसद् बस्न दुई साता लाग्यो। गरेजस्तो, ट्राफिक पुलिस बसेको ठाउँमा जाम हुन्छ नहुँदो हो त अहिलेको अत्तेरोमा पार्टीका
अक्क न बक्क बनेर रुन थाले । नोकरहरू मालिकको : भुयनका प्रधानमन्त्री राहत लिएर काठमाडौं आइसक्दा समस्याका रूपमा प्रस्तुत गरिरहेका छन्। दुईतले नक्सा सरकारले त गरेन, गरेन, प्रतिपक्षले पनि संसद् नबोलाई जहाँ ट्राफिक पुलिस हुँदैन, त्यहाँ जाम पनि हुँदैन। नेताहरूले आफ्नो सशक्त उपस्थिति मात्र होइन, नेतृत्व
आदेश खोजेर तिनैलाई हेरिरहे । केयकेटी बिलखबन्द पनि कोइराला बेपत्ता नै रहे। पास गरेर तीन चारतले घर बनाउनु कार्यान्वयनको ' सामसुम पार्न खोज्यो। यसअघि पनि पहिलो अहिले राजनीतिक क्षेत्रमा त्यस्तै भएको छ। जहाँ नै देखाउने थिए।
परे। घरभरकी सोझी, सबैलाई माया गर्ने, कसैलाई ही बेला मैले बालाई सम्झिएँ। आमा हुनु भएको समस्या हो। सरकार र त्यसमा बस्नेहरूले सरासर संवैधानिक राजा वीरेन्रको वंश विनाश हुँदा संसद्लाई राजनीतिज्ञ संलग्न छन्, त्यहाँ भद्रगोल। जहाँ गाउँले अरू त अरू आफैँ सदस्य रहेका पत्रकार र वदि
गालीका त के कुरा ठूलो स्वर पनि नपार्ने हजुरआमा भए उहाँलाई सम्झिएर गोर्कीकी हजुरआमाको ख्पमा. घूसखोरीलाई दिएको प्रोत्साहन र भ्रष्टाचार पन्छाइयो। अहिले पनि त्यसै गर्ने प्रय्ल गरियो। उही सक्रिय छन्, त्यहाँ उनीहरू आत्मनिर्भर र सुरक्षित संगठनहरू यो बेला कहीँकतै देखिएनन् बरूस्थानीय
घरभित्रबाट निस्किइन् र अकस्मात आदेश दिन प्रस्तुत गर्थे । मेरा बा घरको मुली बनेजस्तै देशको मण्डलीमा उनीहरूको खुलेआम सहकार्य हो । तर तिनै राजनीतिक विरासत बोकेकाहरू जो शासनसत्तामा बनेका छन्। व्लब सशक्त रूपमा उद्धारमा उत्रिए। खास.
थालिन् । ए बूढा ! के लल्याकलुलुक पर्छौ, बाल्टिनमा प्रधानमन्त्री भएको भए के गर्नु हुन्थ्यो होला? मलाई अहिले नकचरो बनेर भूकम्प गएपछि यसो छन्। तिनले जे जानेका थिए, त्यही गरे। राज्यको. यसरी राजनीतिशास्त्रको सर्वमान्य भनाइ, ' राजनीति बोर्डिङ स्कुलमा 'पढ्नेलाई बोइलर कुखुरा '
पानी लेञ। ए छोराहरू हो के हेरेको हे्यै हुन्छौ? यो विश्वास छ, मेरा बाले जसरी रोपाइँका दिन हली, गर्नुपर्छ, उसो गर्नु हुन्न भन्ने अर्तीउपदेश दिइरहेका कार्यक्षमता, विस्तार र विकास तथा यहाँको विज्ञान सबै विज्ञानको माउ हो' नेपालमा गलत सावित हेपिन्थ्यो तर तिनमा अपूर्व त्याग रहेको पाइयो
गर, उगर भनेर आदेश दिइन्। बुहारीहरूलाई बाउसे, रोपार, आलीकान्ला गर्ने, बीउ उखेल्ने छन्। उनीहरूमा कतिसम्म अलमल रहेको देखियो कर्मचारीतन्त्र यहाँका भ्रष्ट र अक्षम राजनीतिक नेतृत्व, हुन पुगेको छ। यही कारण हो, प्रकोपविरुद्व जुध्न उद्धार र राहतमा तिनले बिर्सिनसक्नु काम गरे
अलमलमा न पर भन्दै सामान ओसार्न लगाइन्। ब्याडेलगायत सबैलाई हाँकेर रोपाइँ सम्पन्न गर्ने गर्नु भने, आगलागी बाढीपहिरो र भूकम्पबीचको गाउँगाउँमा रहेका सर्वदलीय संयन्त्र हदैसम्म पंगु छन्। राजनीतिक संकल्प र नेतृत्वको लागि संसद् बोलाउँदा देखाए। तर पार्टी र जनताको सेवा Te WAR
नोकरहरूलाई त्यस्तै गरेर काम गर्न अराइन्। हुन्छ, त्यसैगरी वैशाख १२ गते आएको विनाशकारी भिन्नतासम्म छुट्याउन सकेको देखिँदैन । छुट्याउन यिनको उपचारविना जति राम्रा योजना बनाए पनि त्यो उद्धार गर्नुपने घाइते मरिसकेका थिए। सदन बसेपछि मैनबत्ती बालेर खोज्दा पनि क्षतिग्रस्त क्षेत्रम
टोलबासीहरूलाई चिच्याएर बोलाइन् गुहार, गुहार ! भुइँचालोसँग जुध्न मन्त्री, मन्त्रालय, विभाग तथा सकेका भए आगलागी र बाढीमा गर्ने जस्ता उद्धारमा - सोम शर्मा ब्राहमणको सातु हुनेमा कसैमा शंका सभासद्ले के गरे? जगजाहेर छ। उनीहरू संकल्प भेटिएनन्। अब तीन साता बिल लाग्दा
' भुराहरूलाई पनि उनीहरूले सक्ने काम गर, रुन छोड आफै पार्टी, विपक्षी दलहरू तथा नागरिक समाजलाई . अल्मलिने थिएनन्। नरहोस्। यति ठूलो विपत्तिमा पनि कुकुरको पुच्छर पारित गर्न पनि बहस गर्न थाले । जनतालाई राहत दिने भीक्षा दिने जति राहत लिएर पीडितकहाँ जाने ee
भनिन्। आफू पनि आगो निभाउन सरिक भइन्। तिमी यो गर, तिमी यो। यो सामान यहाँ पुग्याक। त्यहाँ बाढी र आगलागीमा घर स्वाहा हुन्छ तर नसोझिए झैं भइरहेको छ। किनभने नेताहरूलाई कुरामा सबै सहमत बनेपछि केको छलफल ? केको प्रदर्शन गर्न लागेका छन्, जसको अब जस नै छैन
| त्यसपछि आगो नियन्त्रणमा आयो । अनि मात्र बूढीमाउ किन कोही नपुगेको ? राहत सामग्री किन जरुरी ठाउँमा भुइँचालोमा सबै सामान ध्वस्त र झिक्नै नसक्ने गरी आत्मनिरीक्षण गर्नुपर्छ भन्ने लागेकै छैन। उनीहरू मेरो बहस? गणतन्त्र, संघीयता, धर्म निरपेक्षता र त्यसैले लाग्छ, हाम्रा बा प्रधानमन्त्री भएको भए यस
खल्यातखुलुत भएर ढलिन्। नलगेको भनेर झक्झक्याउनु र पीडितहरूको आलो नासिने र बिग्रने हुँदैन । सचेत बनेर ख्याल गर्नुपर्ने अर्को गोरुको बाह्रै टक्कामा जड बनेर बसेका छन्। मेरा संविधानसभाका लागि छलफल नचाहिने तर गर्नुहुन्नथ्यो होला !
Les eee e म , @e2e°@ ७ ७ ७ - ७ a
Onecrget WET = (9
662 TAMA Bo (-fo1¢ mat 13 )
WN Ae Soe War See SS Fee a क क आलस्य िजि्जि वि???
हाम्रो बा प्रधानमन्त्री भएका भए...
rj
. ता हि
“0 ७ त ३, 0 हा
|
|
