WA “Ur — lo OT 06? FRR 2 ४०७ max 43) Ee ae EE a ee रजमाल annapurnapost.com Ab pa Btia ue हँ Sb Qi wo ॥८०१००।। विशेष ” ma ं सुरक्षा जब जब मुलुकभित्र संकट आउँछ, तबतन अवाञ्छित तत्त्वहरूले खेल्ने मौका पाउछन्‌ । कुनै पनि खालको संकट चाहे त्यो राजनीतिक होस्‌ वा. विपद्‌, आर्थिक होस्‌_वा सामाजिक द्वन्द, त्यो विपद्‌ स्थितिलाई भरमग्दुर रूपमा आफ्नो स्वार्थअनुकूरु - प्रयोग गर्नेहरू सल्बलाउन थाल्छन्‌। यस्तो बेलामा | | TRIAS कमजोर बनाउने, सरकार र जनताबीचको चोरी, डकैती र बलात्कारका दुरी बढाउने, सरकारले केही दु सकेन केन कै aaa आलोचना गर्ने तर आफूले केही नगर्न र सामा क | ce आउने दिनमा २ विशंखलता बढाउन खोज्ने जस्ता गलत क्रियाकलाप सक्छन । अभावले मानिसलाई पर्दा पछाडिबाट सञ्चालन ES! TT - कर्मतिर ; डो-्याउँछ बाह्य दुबै आव्रणमा चलायमान हुन्छन्‌ । हेर्दार a पाप कर्मतिर डोत्याउंछ। बोल्दो गतिलो देखिने परन्तु भित्री तवरमा दुषित १. यसतर्फ सरक्षा निकायको. . एणेन्डा बोकीलाई TTS) ANT oe at ८ ढिक्का भएर अगाडि बढेको छ। राजनीतिक " समयमै चिनुपर्छ, बुझ्नुपर्छ। अरू केही नभए पनि, = ee ie आंस्थाबाट दायाँबायाँ भए पनि, भौगोलिक सतर्कता र सक्रियता हाइटी र सुडानकी इतिहासबाट सिका सक्छौँ । जोविन्दप्रसाद ea, हिसाबबाट टाढा नजिक भए पनि, सबै नेपाली TAA BAS | विपद्‌ परेको बेलामा बालबालिका र महिला कुसुम. त विपद्को यस घडीमा एउटै स्वर र एउटै उद्देश्य सहित आवश्यक हु संकटको ज्यादै नजिक रहन्छन्‌। bee aie MAMA Ssale SNS aS छन्‌। नयाँ नेपाल र बेचबिखन यस्तै विपद्मा हुने गर्छ। बाल- 0. निर्माणको सन्दर्भमा भोलिको लागि यो प्रकरण एउय बालिकालाई पढाइदिने प्रलोभन दिएर गाउबाट Ean! उदाहरण बन्ने संकेत देखापरेको छ। | Passes . सहरतिर ल्याउने र सहरबाट अर्को दशमा पठाउने निजामती कर्मचारी वृत्तले सुरुका दिनमा, केही अहिले सबैको ध्यान भुकम्पीय पीडामाथि काम हुन्छन्‌। सहरमा ल्यराउनहरूल बाल श्रम गर्न । पहिलो भूकम्प आएको दुई साता बितिसक्दा पनि आलोचना खेप्नुप्यो। स्वाभाव्रिक थियो त्यो मलमणट्टी लगाउनेतर्फ नै केन्द्रित छ। यसअन्तर्गत बाध्य पार्छन्‌ भने विदेशतिर पठाउनेले, सर्कसमा र । यसको त्रासले नछोडिरहेको अवस्थामा फेरि अर्को आलोचना) किनकि निजामती कर्मचारी वर्गलाई चिपद्‌ व्यवस्थापनको ' राहत चरणमा हामी रहेका बँधुवा मजदुरको रूपमा विभिन्न ठाउमा बेच्छन्‌ । . भूकम्प गएको छ। त्रासले आम मानिस राम्रोसँग खोजी र उद्धारसम्बन्धी कार्य कसरी गर्ने भन्ने बारेमा छौं । यो चरण -अन्यथा भएमा बाहेक: अबको तीन यसैगरी महिलालाई काममा लगाइदिने भन्दै निदाइरहेका थिएनन्‌ तर फेरि मंगलबार ७.३ रेक्टर संस्थागत तालिम र शान उपलब्ध नभएकोले त्यस्तो सातासम्म . रहने छ। - राहत व्यवस्थापनलाई यौनकर्मी“बनाउन बाध्य पारिन्छन्‌ र वैश्यालय तिर स्केलको भूकम्प गएपछि रात बिताउन नजिकको अवस्था सिर्जना हुन, पुगेको हौ। यसलाई अल्पकालीन योजनाअन्तर्गत राख्न सकिन्छ। बैचिन्छन्‌। यो अमानवीय कार्यलाई दुरुत्साहन गर्ने खाली जमिन खोज्न हिँड्नुपर्ने अवस्था सिर्जना अन्यथा लिनु हुँदैन। अब राहत, पुनर्निर्माण र पीडितलाई दिंगो राहततर्फ उन्मुख गराउनुपर्ने हुन्छ। प्रयोजनका लागि सम्बन्धित व्यक्तिको परिवारजन, भएको छ। पुर्ख्यौली बसोबास गुमाएकाहरूको पीडा पुनर्बसोबास व्यवस्थापनको चरणमा सम्पूर्ण राष्ट्र दिगो राहत भन्नाले लामौ समयसम्म,सरकारक्रो मुख गैसस, स्थानीय समुदाय र अन्ततः सरकारी निकाय झनै हृदयविदारक छ। झन्‌ मंगलबारको भूकम्पले सेवक लागिपर्ने नै छन्‌। 2 ताकेर बस्ने मनोविज्ञानलाई हटाएर स्थानीय स्तरमा बढी सजग सतर्क हुनु जरुरी छ। डोभाउने लागेको घाउमा मलंमको सट्टा नुनचुक tS ie ae Bie Se a | “es पय | छरिदिएको छ। प्राकृतिक विपद्को कष्टसाध्य femora 7? 1 छ ॥ Wee, my : Ae | yl अवस्थाबाट गुज्रिरहेको राज्यका अगाडि चुनौतीको ie TE eaaeke ise Comedia Be 2 4 4 £ g पहाड ठिङ्ग उभिएको छ। आउने दिनहरू अझै डी ie angen 4 बर क ७ 4000. - bu Aa os j or. » ७. कष्टकर र चुनौतीपूर्ण हुनेछन्‌। वैशाख १२ गते ७ i Va हो! 0 04. कि, नि 60 OS es १ | a ९. ध्यान्हमा आएको भूकम्पले जसरी महाविनाशको छ Fa कि म ce ame: WP को हरे Gare 4. छा टर ae Ae oe f | ताण्डव लीला देखायो, त्यसबाट तत्कालको खोजर र पी छ के) ek 0 wee ००७८ a 2 | ¥en थ्यो फेरि | a <4 4 : ) १ - क क | Fs ) ५ dian ian, & Pe ॥ हँ टक गर्ने भन्ने अहम्‌ सवाल अगाडि थियो। यसमा फरि ८ 0000 Og ; ९ ae: |" eB —_— ८ डा अर्को भूकम्प आएपछि यसको पुनर्निर्माणमा कस्तो Aly 0 a =a ae < ae योजना बनाउने भन्ने विषय थप चुनौतीको रूपमा |. ८ ली की. 000 २000, | ” le उभिएको छ। यो कार्य सरकारबाट सम्भव कसरी 0 छ हँ ई i _ म in Bi न a होला ? भनेर दोमन गर्नेहरूको SST HT SALT BR | he A ‘ ॥ छ € NS Py राज्यले दश बाह्इदिनभित्रै खोज र उद्धारको कार्यलाई छु» र र) ३” ——— क तिन रा Ree साह्रो-गाह्रो र विषम परिस्थितिका बीच सम्पादन | 4 ae acl free १. se खि छ ~ eee गच्यो । यसलाई सकागत्मक रूपमा लिनुपर्छ। छ he Ge ia \ \ PIT eI te ~~ वास्तवमा विपद्‌ व्यवस्थापन बारे सजग भएर ६... 00 र RE ae i > ll yaad are weer ats seat & aT Pah ; | पी पा? री २ र 001 । भयो। २०६५ सालमा -कोसीमा/फुटेको बाँधले 1007 ८०४० ae ee ASS BS EES १ Seah निम्त्याएको नोक्सानी र. त्यसको व्यवस्थापनमा 7 E परेको समस्याका कारणले गृह मन्त्रालयमा नेसनल चुनौती | | आफ्नो व्यवस्थापन आफैं गर्नसक्ने बनाउनु हो! भूकम्पको कारणले गाउँघर सोत्तर भएको ६ इमर्जेन्सी सेन्टरको स्थापना भयो, विपद्‌ जोखिम छुँ यसका लागि स्थानीय प्रविधि र स्रोत साधनको सन्दर्भमा स्वभावतः “जता ढलो उतै पानी बग्छ': न्यूनीकरण रणनीति पारित भयो, पाँच फ्ल्यागसिप भूकम्पले सिर्जना गरेको विपद्लाई कहीँ पनि उपयोग गरी व्यक्तिलाई आत्मनिर्भर बनाउनु हो। भनेझैँ बालबालिका र महिला गुलियो प्रलोभनको | कार्यक्रम अगाडि,आयो, पाँच विकास क्षेत्रमा विपद्‌ ' तत्कालको निम्ति मात्र सम्बोधन गरिँदैन । यसले पार्ने बिग्रेको र भत्केको संरचनालाई नयाँ नेपाल सिकार बन्न जान्छन्‌। यो स्थितिले सहरतिर म व्यवस्थापनको ' ब्याकअप' का. लागि “गोदामको दीर्घकालीन असरसँग जुध्ने बारेमा सिंगो योजना निर्माणको उद्देश्यसँग जोड्न जरूरी छ। एकीकृत जनसंख्याको चाप बढ्ने गर्छ। यो चाप अस्वाभाविक, निर्माण ae भयो; गृह सचिव अध्यक्ष रहने गरी तयार गरिन्छ। नेपालको सन्दर्भमा तत्कालीन, बस्ती विकास योजनामार्फत मध्यकालीन कार्यक्रम गतिले बढ्न जाँदा सहरी विकासको व्यवस्थापनमा | सरकार र निजी क्षेत्रको साझेदारीमा गैरसरकारी अल्पकालीन र मध्यकालीन योजनासहित अगाडि: अगाडि ल्याउन सकिन्छ। प्रत्येक दल-विशेषगरी समस्या आउने गर्छ। जे-जस्तो भए पनि आउँदा, - संस्थाको स्थापना भयो, पूर्वमनसुन तयारी कार्यक्रम जानुपर्ने र त्यसक्रो सफल कार्यान्वयन हुनुनै राज्यको नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, एनेकपा माओवादी, दिनमा काठमाडौं उपत्यकाभित्र मानब बस्ती बढ्ने | | ee ee ae : ee et aed ae! राहत र WAHT en “मधेसी दलहरूले)“ भूकम्पबाट; ,छ। TTS बस्ती SPAS SH: ST TT) Uarsaed sata चाएदिनेः वर्कसप"सम्पम्न "बसोबासलाई" जोङ दिन्छ” भने अल्पकालीन भाविरतबाहवरा जिल्लाका-केही निश्चितःबस्तीहेरू “देखापर्न सक्छ। “यसलाई समग्र शान्तिसुरक्षाको : | eo fare aaa Ft तयारीका are Se र म) योजनाले दश स्याटेलाइट “सहरको रूपमा आफैँ बनाउने घेराभित्र राखेर सम्बोधन गर्नु जरुरी छ। यस । ees er पूरा me जनालाई इंगित गर्छ। उद्घोषसहित कार्यकर्ता 'परिचालन गरी कार्य - प्रयोजनका लागि घरबारविहीन भएकाको भरपर्दो महाभूकम्प आयो र ट्रय विमानस्थलको दीर्घकालीन योजना दश वर्षभन्दा बढी समयमा गर्नुपर्छ। यसबाट जनता र दलका बीचमा देखिएको लगत तयार गरी क्षतिअनुसार उनीहरूको वर्गीकरण: धावनमार्गमा क्षति पुग्यो भने के गर्न सकिन्छ? गरिने योजना पर्दछन्‌। “दूरी घट्ने र राजनीतिक कार्यकर्ता जनताको दुः Sea “दूरी घट्ने र राजनीतिक का को दुःखमा गर्दै पुनर्निर्माण कार्यमा उनीहरूको सीप र क्षमताको समेत अभ्यास भएको थियो। यी सब विनाशकारी भूकम्पपश्चात्‌को स्थिति असामान्य साथ दिएको सन्देश सम्प्रेषण हुनेजस्तो सकारात्मक प्रयोग हुनुपर्छ। यसो गर्दा जीविकोपार्जनको लागि: पूर्वतयारीको कारणले पनि हो- नेपाली सेना; नेपाल स्थिति हो। भूकम्पको झट्काले देखिँदो रूपमा.सहर वातावरण सिर्जना हुनेछ। यो स्थिति दलहरूका भौँतारिँदै हिँड्नुपर्ने अवस्था आउने थिएन । चोरी | प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी बलका सकल दर्जाका र ग्रामीण बस्तीलाई चकनाचुर पा्यो। यसले'पहाडर लागि जनतासामु गने अवर नाल 4 an मु आफूलाई स्थापित गर्ने अवसरहो। डकैती र बलात्कारका घटना आउने दिनमा बढ्न Ee ee ese र ee 4464 ii पनि ता बनाएको छ। मनसुन, त्यसैमा पनि मधेसकेन्द्रित दलहरू पहाडी गाउँ र सक्छन्‌। अभावले मानिसलाई पाप कर्मतिर भन्दा मुलुकको अगाडि आएको संकट सुरु हुँदैछ। जब वर्षी हुन्छ, बाढी आउने, पहिरो जाने, बस्तीमा कार्यक्रमसहित पुग्नुले मधेस र पहाड भन्ने डोप्याउँछ। यसतर्फ : सत्ता समाधान हेतु जिउ ज्यान दिएर आफूलाई जसरी बाँध फुटने खतरा बढ्ने सम्भावना रहन्छ। यसरी साविकको संकीर्ण en ae USO ASE AL PL सक्रियतापूर्वक संलग्न गराए, खोज र उद्धार कार्यमा ठाउँठाउँमा ७ i मानसिकता हट्न गई यसबाट सक्रियता आवश्यक हुन्छ। यसैगरी अहिले भूकम्प प्रशंसनीय राज्य यतिबेला . ey ९, म “विचारले फैलावट पाउने hn गएको गुनासोबारे संवेदनशील ।