की " “ SELL i LE EL LTA — nent winvetinaionice mney i POO OE Be Hd POH Oe : ae a 8 okay Pd +3 / Win TUTTE TAT wy HTT | Hit iil | म | | | १ Sere Fine | | | | | A HHL HHA TUE Wn —_ oe fare म म | ७५ यिनीहरूको नपरोस्‌। अरू यस्तै कुरा. मी नेपाली । आँखाको नानीमा छ म ey: 1 नेपाली नेपाल। जब दुख्छ यिनीहरूको जो लेख्न सकिँदैन । त्यसैगरी म हाम्रो नेपाल। जब दुख्छ हामी गोर्खालीको खुकुरीले. सबैलाई दुख्छ ७ त सेयर गरिरहेका छन्‌ वीर गोख पबैलाई दुख्छ। के हिमाल, के पहाड Be OC nt Eee देखाएको फोटो राखेर, ' खबर्दार, विपत्तिको यो के तराई । विश्वको जुन कुनामा बसे पनि, जहिले Yer? a oe रकम पनि लुट्यौ भने छोडिने छैन. बसेका पनि हामी सबै नेपाली । गत शनिबारको ee SS रक लु सुने हो चिदेशमा मका ८ भकम्पबाट sree हाम्रा थुप्रै भे नेपाली ली स्वजनले ले ज्यान SAY. ye 7 | 1 तिमीहरूलाई | अर्को ) ape Se ee ee tea, : ae नेपाली रकम संकलन गंरिरहेका छन्‌। करिब गुमाए। पचि दिनसम्ममा ५३ सयभन्दाबढी 0) ही ae तीन लाख नेपाली बसोवास गरिरहेको देश. ale 0 Rees a engi oe Sadr क त बढी घात ee a a अमेरिका मात्र करिब आधा दर्जनभन्दा बढी भएका छन्‌ । ३९ ।जल्त Rt ८० Aca Ba Lay if | ae | “aa BL FS जेज गर्ने संस्थाहरू । नेपाली प्रभावित भएका छन्‌। हामी सबैलाई | “ae _सोधिरहेका छन्‌ आफन्तसँग कहाँ पठाउने सो दुखेको छ। जताततै विश्वबाट दुखेको नेपाली Qe ~ a ai’ डो आफुहरु आताज आएको सुनिन्छ कि आसिन onal कम्प | रकम भनेर । उनीहरूको चासो हो आफूहरूले आवाज ३ पुनिन्छ। कति आवाजविहीन » | et पठाएकी रकम यी अम्बलीले खान नपाङन्‌ भन्ने रोका छन्‌ अझ। तमा et HS म > | | हो। के सरकारले आश्वस्त गर्न सक्छ रकम नेपाली कारिगरीको उत्कृष्ट सीप र जागर कुदिएर ‘EME \ म चाटचुट हुँदैन भनेर? cite हमा सम्प re 2 ) क जनता आक्रोशित बनेका छन्‌, राहत कार्य होइन, विश्वको धरोहर बनेका थिए ती। सिंगो BR ae Nae D प्ररतीलाई ७ = > सञ्जाल SE a are gh eee a : राम्रोसँग हुन नसकेकोमा । यसको प्रमुख कारण धरतीलाई गाउँ बनाएको सामाजिक सञ्जाल BM cn pn am Bs : यस्तो भूकम्पपछि अवलम्बन गर्ने कार्यान्वयन भरिएको छ, हाम्रो दुःख, पीडा र आपत्‌को 0222. a ८ योजना नभएकोले हो। सुस्त सरकार छ कथाबाट, अहिले | Sea ८ y ब्युरोक्रेसी बिगारिसकेका छन्‌। त्यसैले (i || | ४९:०१: eS wg ee अस्तव्यस्त छ राहत कार्य । यो अस्तव्यस्तताबाट | Bee i vie / म ero हाम्रा मित्रहरू चिन्तित देखिन्छन्‌। विद वसन्त पिक ee tha ५ सञ्चारमाध्यमले ame aen लोहनी । मका = Poe | RATT We जुन तदारुकता र कटिबद् भएकाले Qu |. rempitrg—| साथ जुटिरहेको छ त्यो प्रशंसनीय भएक ILE > ih bares 0 बधाई दिन चाहन्छु उनीहरूलाई , म sit ) विदेशी सेना भित्रिएका छन्‌ राहतकार्यम आज आएर म महसुस गरिरहेको छु, एउटा शक्तिलाई जब थेग्न सक्दैन, उसको आफ्नै जनता आक्रोशित बनेका निरन्तरता बोकेको दुर्भग्यको कुरा अब गर्नुपर्ने किन र के कारणबाट विदेशी सेना हाई कुरा। त्यो हो, नेपाल धनी रहेछ। कसरी? चट्टानी भूबनावटले, त्यतिबेला त्यो सञ्चित जनता शत बने a हुन्छ। मुलुकको दुर्भाग्य अनि हाम्रो पनि। त्यो मुलुकभित्र छिर्नुपरेको हो सो अस्पष्ट ६ सधैंको अविकसित र गरिब मुलुक । होइन, शक्ति यस्तो चिरा-चिराबाट बाहिर निस्कँदा छन्‌, राहत कार्य राम्रोसँण दुर्भाग्य भनेको नेपालको इतिहासमा आफ्नो सरकारले यसमा बुद्धि पुग्याउन सकेको छै परेको बेलामा जस्तो सहयोग पनि गर्न तयार जमिनमा ठूलो कम्पन हुने अवश्यम्भावी हुन्छ। 2. नसकेकोमा । यसको स्वार्थपूर्तिको लागि नेपालीलाई अत्यधिक जनतालाई भन्नुपर्ने छ यसबारे। जान्ने ह रहेछन्‌, हाम्रा छिमेकीहरू | त्यस्तै हाम्रा धुप्रै मित्र तर्सिनुपर्ने कुरा यही हो कि कुनै ठूलो भूकम्प हुन नसककामा । यस दुरुपयोग गरिएको अवधि हो यो। त्यस्तै यो अधिकार हो। हिलोको किलो जस्तो छन्‌ ६ रहेछन्‌, शुभचिन्तक रहेछन्‌। हाम्रो लागि गएको त्यो दिन अत्यन्त अनिष्टकारी हुने पनि प्रमुख कारण यस्तो अवधि भनेको नेपालको इतिहासमा राष्ट्रलुटको प्रधानमन्त्री सुशील कोइराला । वामदेवजीत विश्वमा यति धेरै सदासयता रहेछ। त्यसैले हामी त्यत्तिकै सम्भावना छ। भूकम्पको चपेटामा यस दारुण कथाले भरिएको अवधि हो। त्यसैले एकपटक भनिएको थियो- “नाङ्गो वादशा धनी रहेछौ यस अर्थमा। यो हाम्रो पुर्खाले क्षेत्रका करिब पाँच करोड मानिस पर्न सक्ने भूकम्पपछि अवलम्बन गर्ने कसलाई फुर्सद आउने भूकम्पको बारेमा सोच्नेर त्यतिबेला नै हो जब उनीलाई ' सुवर्ण देव' कमाएका हुन्‌, उनीहरूको वीरता, इमान, उक्त 'साइन्स' मा छापिएको एक अध्ययनले कार्यान्वयन योजना त्यसलाई कम गर्ने योजनाको तर्जुमा गर्ने र भन्ने गरिन्थ्यो । उनी गृहमन्त्री छन्‌ अहिले । सरलता र सज्जनताबाट | अनि हो, प्रकृतिले गरेको छ। se ail ' कार्यक्रम सञ्चालन गर्नेबारे । सरकारले गर्ने कुरा अराजक बन्दै छन्‌, कार्यवाहक प्रधानम हाम्रो मुलुकलाई दिएको विशिष्ट अवस्थिति र भूकम्पलाई टारर टार्न सकिदै । तर त्यस्तो a हो । सुस्त सरकार नै भएन यो। सरकार केही व्यक्तिको बन्यो जो भएको बेला इमरजेन्सी आफैले लगाएको ५ अनुपम छयबाट । | भूकम्प जाँदा क्षति कम होस्‌ भन्ने उपाय भने | rite सुरसाको जस्तो मुखबाहेर भ्याए जति सब निल्ने भन्छन्‌ “संसदीय समितिसमक्ष जबाफदेई फेरि भनै, भूकम्प रोक्न सकिंदैन। तर अवश्य अवलम्बन गर्न सकिन्छ। भूकम्प, छ, ब्युरोक्रेसी बिगारिसकेका चटारोमा रहे। उनको अब। कहिले भन्छन्‌, भूकम्प त्यसबाट हुने क्षति भने निश्चित रूपमा कम गर्न क्षैत्रभित्र रहेको काठमाडौं जसरी कंक्रिट जंगल छन । त्यसैले अस्तव्यस्त छ यस क्रममा जे थियो त्यो पनि सब निले- ल्याएको होर? | सकिन्छ। यसका लागि तीन कुरा अवलम्बन बनेको छ, त्यो नै अहिले महाचिन्ताको विषय ५ नियम, कानुन र राज्य चल्ने सिस्टम । के भन्लान्‌ यस्ता अभिव्यक्तिबारे के कुरा गर्ने र? गर्नुपर्ने हुन्छ। पहिलो, सरकारले कुनै पनि बन्न पुगेको छ। सरकार नभएको जस्तो बनन राहत कार्य।यो अरूले भन्ने लाज नै भएन। जे पनि बोले। मात्र भनौं, वामदेवजी तपाईंको जबाफते हालतमा कम गुणस्तरयुक्त निर्माण गर्न दिनु पुगेको आजको नेपालमा कतिपय अस्तैढ कित भनिन्छ, लाज त्यग्न सकेपछि तीन भुवनको असंवेदनशील कुरा बकबक नगर्नुहोस्‌, हुँदैन। दोस्रो, भूकम्पबारे जनतालाई राम्रोसँग काठमाडौँवासीले घर बनाउँदा.नक्सा पास पनि अस्तव्यस्तताबाट हाम्रा विजय गर्न सकिन्छ। यसरी विजयी बनेका हुनुहोस्‌, अरूलाई चोट नलगाउनु होर जानकारी दिनुपर्छ। यसका लागि मुलुकभर गर्न छोडिसकेका छन्‌ भने नक्सा पास Rates चिन्तित देखिन्छन ! यिनीहरू कहिले थाकेनन्‌ राष्ट्रिय सहमतिको विपत्तिमा राहत कार्य गर्न सरकार अहोरात्र जानकारीमूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्छ। गराएकाहरूले पनि तीन तला पास गराएकोमा SR TIE MM गर्न र संघीयताको झगडा' सकोस्‌ भनेर संविधानमा इमरजेन्सीको व काठमाडौं उपत्यकाको स्थिति झन्‌ नाजुक छ। आठ तलासम्मको पनि बनाउने गरेको पाइएका निकाल्न। यो सब त केवल मुलुक लुट्ने गरिएको हो। जबाफदेहीविहीन अद कारण हो काठमाडौँ उपत्यकाभित्रको माटोको छन्‌। योभन्दा खतरनाक कुरा आफू र आफ्नो अर्जुनदृष्टिको लागिरह्यो । यसरी नै हो मुक्ति टावर सरकारलाई पुस्याउन होइन। जबाफदे अवस्था भनेको कतारामा रहेको दहीको जस्तो छरछिमेकका लागि अरू क हुन सक्छ र ? यसरी भत्किन गई ४०“हजारको मृत्यु, ९५ हजार घाइते ! SA, लुटिएका अर्बौं कालो रकम-सेतो भए;- “बढेको: :छ। “जबाकदेहीबाट उन्मुक्ति छ। तसर्थ, हाइराइज बिल्डिङ अर्थात्‌ अग्ला घर निर्माण क्षेत्रमा फैलिएको अराजकताले र ६ लाख is घरबारविहीन हुनेछन्‌ CY Haw thereat’ बनेर मुलुक भित्रिए भएको होइन। स्वरूप मात्र बर्दालए यहाँ निर्माण गर्न दिनै नहुने हो। पहिले रोकिएको भूकम्पबाट हुने अनिष्टकारी परिणामलाई अझ रेक्टर स्केलको महाभूकम्प यहाँ गएको र भित्रिने क्रममा रोकिएका छन्‌। अहिलेको अस्तव्यस्त राहतकार्यमा थियो। फेरि अचम्मसँग खुल्यो । तेस्रो, भूकम्प : दुष्कर पारेको छ। त्यसैले निकट भविष्यमा अवस्थामा। कोलराडो विश्वविद्यालयका प्यसैले मानिसहरू झन्‌ डराएका छन्‌ अहिले। गर्नुहोस्‌। विपक्षीले माग गर्दा पा गएको बेलाको लागि पूरा कार्यान्वयन योजना आउने भूकम्पबाट आफू र अरूलाई जोगाउन अनुसन्धानकर्ताहरूले गरेको अध्ययन भनेकै - सामाजिक सञ्जाल भरिएको छ यो डरबाट बोलाउन आलटाल गर्नु सरकारको । तयार राख्नुपर्ने हुन्छ। दुर्भाग्य, यी कुनै पनि कुरा कम तला भएको घर र सकेसम्म हल्का त्यस्तै भूकम्प आउने कुराको ठोकुवा हो ।' अहिले । डर हो यो विपत्तिको घडीमा विदेशबाट भन्ने या लोकतन्त्रभित्रको ल हुन सकेनन्‌ । यी सबै कुरालाई ध्यानमा राखेर म्याटेरियल प्रयोग गरेर घर निर्माण गर्नुमा जति भहाभूकम्प हालसालै आउने सम्भावना छैन आएको रकम पनि यिनले लुटेर खान खान्छन्‌ स्वेच्छाधारी मानसिकता भन्ने? मैले चौध वर्षअगाडि लेखेको थिएँ, “निकट हितकर देखिन्छ, त्यति नै निर्माण अराजकतालाई अब। भारतीय र एसियन या टिबेटियन भनेर । सामाजिक सञ्जालमा नेपाली लगातार दुईतिहाइबाट स्वीकृति नभईकन इमर भविष्यमा आउने महाभूकम्प शीर्षकमा। निरन्तरता दिएमा दुष्कर परिणाम निस्कने टेक्टोनिक प्लेटको ठेलमठेलबाट बनेको प्रेसरले सेयर गरिरहेका छन्‌ यिनीहरूको फोटो, कतै महिनाभन्दा एकदिन पनि अगाडि उ त्यसको एउट अंश हेरौं। पक्का छ। एउटा अध्ययनमा उल्लेख विनाशकारीस्वरूप लिएर गत शनिबार गएको जुत्ताको माला लगाइदिएर कतै नलगाएर। यदि चेतना भए ! । ' भारतीय प्लेटले यसरी ठेलिरहेको छ कि जुन भएअनुसार काठमाडौँको ७० प्रतिशत घर छ। तर पनि भविष्यमा आउनेचाहिँ नै छ। यहाँनिर उनीहरूको चासो छ दुःखको यो पैसा " bklohani@he Tse म Cie LIS TCE Kh Se, जि रा रा काका