} | | : he Te ee न त त र ४१-44६::010019290044000904444440001000000000 जान लिएर ee NL aed oth SL यति Sh ene ee, ee Pee Cp ie pia ies काठमा < a _ aan - a ee Oe eee eee 4 Sc पय a Orde ns ayaa a hoe 00 CS ate | ee नगरपालिका वडा नम्बर- ४ पुगेपछि मन धुरुक्क : es aes as es Bete fees Sane ee as 0 Ee ce et a eg a aaa cee fates कृष्णमुरारी बन) | रोयो । काँचो इँटा वा माटोको जोडाइमा बनाइएका पर बनाउने काम बलको तहो विपत ae ie आय ee म खानेलाई " कृष्णमुरारी Me aes घरहरू सबै भत्किए र कोही बँचेका तर म म र पक पाखुराको = SSAA बलको Bee ey ee यो महाभूकम्प an tae “त्यो स्पष्ट घोषणा गरर, cd ae | न ETS भनेती सग्ला तर तिघ्रा र पाखराको बलको भम्पलगत्तै हामीले आआफ्नो ठाउँमा जो सक्दो सकिन्छ, त्यसका पर्नि वि भण्डारी | ee | छैनन्‌। गा खिबन्द परेर बसेका पाइए। a caus eee es Prem _. उद्धार र सहायता गर्यौं ।'यसमा स का PRG न म tg म a परम्पण्गत घरका तुलनामा सिमन्टले जोडेर बनाइएका मात्र होइन | बलियो तिघ्राले दुई fad eae । यसमा सरकार वा जिम्मेवार निश्चित हुनुपर्छ ताक्रि अहिलेजस्तो क्षति अ SOE RE हा घरहरू अधिकांश जोगिए पनि छरिता र व्यावहारिक दिनमा न जगका ss ढुंगा ong बोकेर ७ oT गएको हप्ता दिनर्पा बि रखाला 0 म eae स्थानीय घरहरू भने लोप हुन पुगे । राजामहाराजाहरूले . नमा जगका ढुगा बोकेरजग - ia ee उ नगरपालिका बर्नकाल य बनाएका दरबार र राजादेखि रंकहरू मिलैर बनाएका r- साहको को क्याबात te चाँडै ie rete aor eae TER अनुगमन गर्नुपर्छ। eT Sn care ae ae हाल्न र साहको कयावात चाड, त सत त) Mn Sneaks coast ae सर्वसाधारणले स्थानीय सामग्री प्रयोग गरेर बनाएका पाउन सक्छ, तर यतिले मात्र SEG Sayers Sp os ० क eee सयौं घरहरू के जोगियून्‌?, ती केही बाँकी बचेनन्‌। पक्का ९ ay =) बन्दैन Sea BEES 3 = _अल्मलिएका mi चहप्याएको ASHE मलम लगाउनुको सट्टा कहाँ Sat न ee 1 Fae gata विपत्तिलगत्तै गर्ने कुरा हरेक घरमा मोटर पग्नैपर्छ ! सयौं वर्षदेखिको नेपाली रीतिस्थितिलाई वैशाख १२ सत्य यही हो। पक्का घर बन्देन। १९९० Be eee eae हुन्‌ पत्रकार, राजनीतिक कार्यकर्ता, हो।|। छको चाउचाउले के गर्नु2.अब काठमाडौँ । गते बाह्र बजे आएको भुइँचालोले एक मिनेटमा खास गरेर भद्रवास, आलापोट, डाँठीमा पम्पगगत सालको भुइचालो धान्ने संरनाः वी, विदेशीहरू? पीडितका भत्किएका म ।ब छैन। हामीले : वतरा मोलेर भत्केका रहेका बालबालिकाम समाप्त पारिदिएको छ। पश्चिमी शैलीका आधुनिक घरहरू बनाउने र छाउने हामीले स्थानीय रूपमाभुन्टै ७ ८ विधि कत सी?" 1121 सती हलुका र [ठो झिकेर त्यो अवस्था आचार्य भन्छन्‌ ॥ सिमेन्टको घर छोडेर काठमाडौं उपत्यका - र दाइ भनिने हरिबहादुर घिमिरेले मुटुमा गाँठो र आँखा घरहरूको विधिले २09२ मा == a दिने योजनामा आश्वस्त पार्ने हो ] मात्र थारिसक्यौं। त्यरु छि एक धोः जो घान र गहँ-मकैको जनसंख्या ह्वातै बढर त्यसवरिपरिका सिन्धुपाल्चोक, काभ्रे, धादिङ, रसुवा, - रसिला पार्दै भने, बाबु, लग्यो यो भुइँचालीलै,हाम्रो कसरी हावा खायो? 7. ies eae निराशाहरू आशामा परिणत हुनेछन्‌। जोही गरेका छौं। अब महिना दिनपछि त गहुँ, यो कसरी सम्भव छ मकवानपुर, दोलखा, रामेछापलगायतका जिल्लामा आफू कुरा। मलाई त आफन्त चुडेर लगेभन्दा पनि %०००००००००० ५ 000 2000 0060 0080 हा ae se 3 eae आलापोट- २ काभ्रेका शम्भुनाथ Hartt A गएपछि हामीलाई अन्नको होइन, घरको हुटहुटीले रूपमा ण्ख्दै: a माटो र ढुंगा प्रयोग गरेर बनाइएका घर, मन्दिर र दुःखी बनाएको छ यो असत्ती भुइँचालोले । अब न त हल वि अभ लान vain मात्र अरूलाई पनि सहयोग गर्न मात्र पिरोल्छ। त्यसैले सरकार, विदेशी सहयोगीले घर फ रका मानि दरबारहरू स्वाहा पारिदिएको छ। आफ्नै सरसामग्री, आफ्नै मान्छे र आफ्नै सांस्कृतिक EMOTE =: Srergter गछ। पृथ्वीनारायण शाहदेखि भीमसेन थापा, बनाउने विशेष पोजना ल्याए भने, जनताले आफ्नो : were therein कमेरो, रातो, पहेलो र कालीमाटीले पोतिएका घर, शैलीका चित्ताकर्षक घर, मन्दिर र दरबारहरू सकिए। उनले प्रश्न गरे, तर यी घरले वैशाख बाह गते बाह तर गणतन्त्रका : रा केही न केही बनाए काम आफैँ तानेछन्‌। खाल्डो झन्‌ मन्दिर र पुरातात्विक महत्त्वका संरचनाहरू मटियामेट पुर्खाको नासोलाई पापी धक्काले चुर्ण बनाइदियो। बजे आएको भुइँचालो धान्न सकेनन्‌। गर्ल्यामगुर्लुम केही गर्न शासक भाइफुटे गवार लुटे गर्दैछन्‌। यी मस & यन । कालाबजारी र चोर, कारण- पहाडमा त भएका छन्‌। टाइले; झिँगयी, खर, पराल, छ्वाली तथा: हरिबहादुर दाइले पैंसट्ठी काटेका छन्‌। भन्छन्‌, भए।किन? > as ae ean te होइन aay eee सक नेता चार हाते डाँकालाई तह लगाए पुग्छ सरकारले । संस्कारमा घर, वस्तुभाउ र 3 स्लेटका छाना भएका नेपाली शैलीका भवनहरूलाई मलाई त पुरानो घर जति व्यावहारिक र सजिला घर दलित र निदाल अड्काउन हत्थी नभएर वा दलित रास pena का रातका त ते बसेकाहरू चोर-डाँका नबन ! सरकारमा बसेकाहरू उनीहरू पहाडमा बस्दथे सात प्वाइन्ट नौ रेक्टर स्केलको भुइँचालोले छानीछानी अरू लाग्दैन। नयाँ बिल्डिङ पनि धेरै बनाएँ, तर गाह्रो बाहिर निकाल्ने र गाह्रोमा चुकुल हाल्नै काममा गरिरहेछन्‌। धिक्कार Set ee पनि गर्दैनन्‌ भने ती वे सरकारका मान्छे भन्‌? तीनै | धराशायी पारिदिएको छ। अब के गर्ने? धेरैको मनमा पुरानाको जस्तो रौनक हुन्न यिनमा। देवीदेवता हेलचक्राइँ गरियो कि? यसको खोजी गरिनुपर्छ। प्रधनिमम्यो “मोदी जित ci ae राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, मन्त्री, घर बनाउनु हुन यी कुर खेल्न थालेका छन्‌। बाहिर पाको र भित्र काँचा बस्नेदेखि कुँडो पकाउने अंगेनोसम्म र गाग्री राख्ने अथवा घर बनाउन संलग्न'मानिस भएपछि पुगिहाल्यो प्रधानमन्त्री सुशील बोलेनन्‌ Weer TAC STH GST Mee किनभने: इँटा जोडेर बनाइएका परम्परागत मौलिक नेपाली गग्रेटोदेखि त्यसैभित्र दैलो पोले पोतारी र चुलो नि, उसले केही जान्नु पर्दैन भन्ने मानसिकता बढेर कुरा ! यहाँका परका आलापोरका स्थानीय सरोज धिमालले भने, पाल बनाउन धें घरहरू काठको शोभाका रूपमा थिए। लोठाउने लुँडो राख्नै ठाउँ ! दूध तताउनेदेखि तातेको हो? घर बनाउने काम बलको त हो तर तिघ्रा र प्रधतमझी ae ae हुन टी aS oe eS आयो। चार मिटरको पाइपमा यस्तो हो, काठमा आधुनिकीकरणले आना चलान घर ढलानलाई तीव्र दूध र जमाउन राखेको दही राख्ने ठाउँसम्म हुन्थ्यो। पाखुराको बलको मात्र होइन। बलियो तिघ्राले दु बब्बे सालको भूकम्पमा sft ३ जुद्धले पीडितलाई मय ae बनायो र पुराना घरहरू सीमान्तकृत बन्दै गइरहेका जुत्ता राख्ने तखतोदेखि बत्ती राख्ने आट खोपो, दियो टिममा जगका ढुंगा बोकेर जग हाल्ने र साहको anf दिँदा धेरै ददन लिएनन्‌ म क क । जो 3.6 SN og mea AS ees eS “सम स्याल SEATS 1 । जिल्लामा ५ म थिए। बाबुबाजेको यो मौलिक नासो तैपनि जीवित घर, भित्ते दराज केको व्यवस्था हुँदैन पुरानो शैलीका क्याबात चाँडै पाउन सक्छ, तर यतिले मात्र प॒वका घर सत्ताको नजिक थिए, तिनले लिए ए Tees a EURAIL TARAS भएकाहरूको भएकाले थिए, तर यसलाई छानीछानी भुइँचालोले घरमा ? मझेरी, मदन, भित्री कोठा, बुइ्गल, ढुकुटी बन्दैन। १९९० सालंको भुइँचालो धान्ने घरहरूको साँच्चिकै'सडक छाप न TST गरर सबैभन्दा सहयोग आवश्यक थाल्छन्‌। सिध्याइदियो। भुइँचालोले यो पैत्रिक नासोलाई खाट, भँगेरा-सारौं-धोबीचरा बस्ने खटप्वाले, मौरी प्रविधिले २०७२ मा कसरी हावा खायो? जबकि जेल जानुपर्ला भनेर सरकारी क्रण नलिई छाप्रामा बसेर भन, पएकाल आज कातासा को काठमाडौंका काठबाट मात्र होइन, वरिपरिका बस्ने तखतो वा खोपो सबैको व्यवस्था हुन्थ्यो। कृषि अहिलेको भूकम्प हो, नब्बे सालको महाभूकम्प । जीवन गुजारा गरे। पछि जुद्धले क्रण मिनोहा गरे। मानिसले राष्ट्रिय बसोवास नीतिको माग गरेका. ee ee a oi जाताहेको वापतिको कने आवास पपतक तहका का तेलीइँटाका आँगन, पिंढी, waar, पाली, बार्दली, वर्षामा ओढ्ने घुम, लुगा सुकाउने र बीउबिजनसम्म अब यसमा बिलौना होइन, डटेर सामना गर्नुपर्छ। मैले हेयै बने। राज्यबाट ठगिए। यसपालि सत ae पसपालिको क्षतिले आवास र औद्योगिक क्षेत्र एउटै कसरी कड्कुरो, दलान भएका घर इतिहासका किताबमा राखे ठाउँको व्यवस्था हुन्छ अर्थात्‌ कुन कुरा कहाँ सोधें कसरी ? काठमाडौं उपत्यकावरिपरिका गाउँमा नहोस्‌। भुइँचालोबाट कसको कति क्षति भएको छ, वा सय Bis ee ) सीमित हुन पुग्ने देखिँदैछ। राख्ने ? देउतादेखि पाहुना बस्ने ठाउँसम्मको जोहो व्यापक क्षति भएको छ। यसमा विवाद छैन, तर यस्तो. रेकर्ड निकालेर काम होस्‌। घर आफ्नी क्षमताअनुसार हा रण ढुंगानाले भने, ९ बुल oa आफ्नै घर भद्रवास गाविस हाल कागेश्वरी मनहरा हुन्थ्यो, पुरानो शैलीमा बनेका घरहरूमा विपद्लाई पनि जिम्मेवारहरूले सामान्य विपत्ति झैं बनाउने हो। सरकारले जसले जस्तो बनाउ पात eae को बुद्दि भनि दद सरेको छ पेतरिको “ अज oe ees on | ena x 000 0 aa 01- OT Ul oe a 5 Soe eae ु हत he etercey et (Lot EMetd )