Citation
Mary Slessor (Maria Tireta) are te mitinare te aine are' nako Calabar (Karaba)

Material Information

Title:
Mary Slessor (Maria Tireta) are te mitinare te aine are' nako Calabar (Karaba)
Creator:
Kaua, P.
Place of Publication:
Beru, Gilbert Islands
Publisher:
London Mission Press
Publication Date:
Language:
Gilbertese

Subjects

Subjects / Keywords:
Slessor, Mary, 1848-1915 ( LCNA )
Women missionaries ( LCSH )
Christianity and culture ( LCSH )
Gilbertese language -- Texts ( LCSH )
Gilbertese language ( LCSH )
Spatial Coverage:
Oceania -- Kiribati -- Ronorono -- Beru Island
Coordinates:
-1.316667 x 175.966667

Notes

General Note:
15 p. ; 19 cm.
General Note:
VIAF (name authority) : Kaua, P. : URI http://viaf.org/viaf/92240412
General Note:
VIAF (name authority) : Slessor, Mary, 1848-1915 : URI http://viaf.org/viaf/38158535

Record Information

Source Institution:
SOAS University of London
Rights Management:
All applicable rights reserved by the source institution and holding location.
Resource Identifier:
9652151 ( OCLC )

Downloads

This item has the following downloads:


Full Text
Mary Slessor

(MARIA TIRETA)

are.

TE MITINARE TE AINE ARE NAKO

CALABAR (KARABA).

Bona 3d.


i ' 'J _?1 <* A*ivj

Wtwiwwsw
SililSiSliiSl
7-'-73.1B
' j'- V,^

7liOSlS:173liisl
ifr'w x^6

I a

iifa

IBS

V i ;

>s<

S&5SSS8

tewR

isiKs*

;iStaora

M

S' BH O W WBIf# ,

.

. ' ^';-sl\.-;<..;' 7 ;'r' ,

, >? r_ N a{ -' ,'r/?/B. ,/. 'B



SIOwS

.

§Mg

tiw


< 7$ ifc' .'iS SB;









Mary Slessor

(MARIA TIRETA)

are

TE MITINARE TE AINE ARE' NAKO

CALABAR (KARABA).

E a kaotaki ronoronona

irouni

P. Kaua, F. S.

Bona 3d.

E boretiaki n te

London Mission Press, Kongorongo, Beru, Gilbert Islands.
1934.


2000/12/33


RONORONONI MARIA TIRETA.

------o-----

MAKORO I.

Ataeinainen te Auti NI MAKUItl.

N te ririki 1859, e namakinna i nanona Robert Slessor ae
tamani Maria Tireta, ba e aki bati ni kab aia ana makuri n te
kawa ae Aberdeen (Abatin), ma naia ae e reke nanona ba e na
kitana te kawa arei, ao e nako n te kawa ae Dundee (Tanti). Ao
like e maeka Robert Slessor ma ana utu n te kawa arei, ao e rin
Maria. Tireta ni makuri n ana auti ni karaoi kunnikai Baxter
(Bakita). Slke e moa n rin Maria Tireta, e makuri n te itera ni
naina, ao n te iterana e nako ni kawara ana Reirei, ao rimwi e
makuri ni naina, ao e nako n reirei e bon. E bati ni makuri raoi
n te auti ni makuri arei, ao e bati ni kamoamoaki irouia aomata,
ao e bati n nanorinano. E aki toki ni kawara te Reirei n Tabati, ao e
reke i rouna te kaniwana ae raoiroi. Nke a ataki ana makuri aika
raraoi n te auti ni makuri arei, ao e waetata n rineaki nakon te
tabo ae a raranaki iai kunnikai. Ao n te aro arei e bati ana
makuri, ao e aki mana reke ana tai n reirei. Ma naia ae, e ianoa
i nanona te aro teuana; e uoti ana bpki aika bati nakon ana
tabo ni makuri ba e na ware ware iai. Nkana e a tiba mawa man
ana auti, ao e wareware i aoni kawaina ni karokoa e rin n ana tabo
ni makuri. E takina ana bold i aon te mitin n rarana, ao nkana e
tabe ni makuri, ao e tabe naba n ana reirei; e a riki te tabo arei ba
te tabo ae e katauraoaki iai Maria Tireta nakon te makuri ae
ababaki are mena i maina.

7. Te wewete i bukin Aberika. Ai aron Rewintiton like e
reireiaki i bon i rouna n ana boki nke e tabe ni makuri n te mitin,
ao ai uana naba Maria Tireta. E aki toki Maria Tireta ni wareki


4

ronoronon ana manana Rewintiton i jVberika, ao kaitarana ma
aomata aika nano n tiritiri.

N to bon teuana n te ririki 1874 e buta nako te ronorono teuana
i Aonaba, E a mate Rewintiton. E a taunaki burona i nukan
Aberika. E bati n uruaki nanoni Maria Tireta like e wareki
ronororion Rewintiton nke e niakuri n ti haia, ao nkai e a tia ni
mate, ao e kitana ana makuri. Ao n te tai naba arei e urihna i
nanona te taeka teuana. ae e bati n taefcae iai Rewintiton: I nako
Aberika ni kekeiaki ni kauka mataroana . ke ko kani makuri n
te makuri are I moani kateia ? I warekaki ni botaki ma hkoe.

N te Kaonobon teuana. nke e a tia, ana makuri, ao e namakina
te mamara i aon rabatana i bukin ana beku n te wiki ae banin. Ao
n te Tabati e kawara te taromauri, ao nke e tabe n tekateka i nanon
te taromauri, ao e otabaniniaki n ana ia.no. Ao e taku i nanona, ba
ana wewete Rewintiton nako Aberika, kana te kaotioti nako ina,
ao e raonaki n ana ware ware ni bold, are ronoronon ana. manana
Rewintiton. Ao kaiia e oho n taninana, ma n nori ni matana
baikai Tai an i karana aika, raiia ni biken Aberika Maeao, ike a
mena iai korokotaire, ma man riki aika kakan aika tataninaia
aomata aika kaunanaki, ba a na raweia mai aoni kaibuke. Ao kana
e nori ni matana aia kawa kauna, ma aomataia aika maeka iai ma
te maku ma te ruru ae bati, ba a aki toki ni kateboaki baiia n te ba
ae e a tia ni kaburoaki. Ao tiaki ti haia, e noria naba buia tokan
Aberika, aika kamateaki ba a na iri mateia buia, ba a na. uaia n
roko ni botaki n te kawa are a mena iai tamnei aika bati. Ao
aomata aika tiritiri aika tabe ni kabaeia uoman te aomata, ao a
kabakui roroaia, ba a na riki rabataia ba te amarake ni baka i
bukia aomata aika kakan; ao aomata aika bati aika kaboaki ba
kauna.

Nke e atai baikanne Maria Tireta n te kaotioti mai nanona,
ao e taku i nanona n te tai arei, Maiuu N na ana i bukia. kain
Aberika. Te ataeinaine ae nano-mamara ae nenenri, e na riki ba
te Mitinare ae bati n atonaki i buakoia kaini Karaba aika tiritiri.

N te na.makaina ae Mei n te ririki ae 1875, e a kaota ana iaho
nakon te Bota.ki n Totaieti n Inaomata, ba e na riki naia ba te
Mitinare nako Karaba i Aberika. E kariaiaki ana iaiio, ma e tua-
naki ba. e na tiku riki ni mana reireiaki raoi i Dundee ni karokoa
te namakaina ae Ritemba, ao e na nako Edinburgh (Etinaboro).


5

N te namakaina ae Mati 1876, enako Edinburgh Maria Tireta.
N te bon are e nah kitana iai Dundee, ao e karaure ma raona
temanna ma. matana aika on n rannimatana. Ao e taku nakon
raona, Ti a kabo O ! Tataro i bukiu.

Ao hke e mena Maria Tireta i Edinburgh, ao e aki toki n tei i
mntaia ka'in te reirei ni kauhai nanoia ba a na ninikoria n tei rake
n riki ba. mitinare n te aba ae atohaki ba Aia rua ni mate
I-Matah. E taku naba Maria Tireta, Karaba bon te tabo ae
a bn ti ini kahaha. no bainikirinaki, ma I taku, Karaba bon te tabo
ae inimitoh ae karinoaki.

N te tai teuana. e weteaki Maria Tireta ba e na kabarabara n
aia botaki nine, ao aei ana moa ni kabarabara nakoia aine. E
rineaki i rouna te taeka ae kaiiai, Tera te bai ae I kona ni kara-
oia i bukin lesu? E taku Maria Tireta, Aine aika tahiraki, E
tei lesu i raatara n ai arona hkoa hke E tei i matani Birato. Tera
te bni ae kam kona ni karaoia nako Ina? Ko kona nikabuakaka,
ko kona ni karaoiroia. Tera te bni ne ko kona ni karaoia?

N te namakaina ae Aokati 5, 1876, e karaureaki Maria Tireta
ma raona. nako n te kawa ae Edinburgh, ao e nako n te kawa ae
Liverpool (Riwnbure) bn e na toka n te kaibuke ae Ethiopia nako
Aberika. n ai aron ana kantaniha., Maiuu i bukin te Uea are lesu.

E a tin. n riaoaki marawan Ateranteke irouni Maria Tireta.
Ao n te nnmakainn ae Tebetemba 11, 1876, e roro rake te Ethio-
pia ni ka ra.hu ni Kara ba. IS te tai arei, e koro raoi te kantaniha
ae e a tin ni kantanihaki i nanona ba e na riki haia. ba mitinareni
Karaba,

2, Moan iano. 'Bike e moa n roko Maria Tireta i Karaba, iai
i maina. aman te mitinare mane, ao aman te mitinare n aine. Ao
mitinare akekei, a kaota nako ina. aron te makuri iai kawa aika
bati no ukca tani makuri. Ao e riki aia kaotioti nako ina ba te
bai ae tei rake ini moan ana iaho n te makuri ae a ba bald i maina.
E moan rineaki haia ba te Tia Reirei n te Reirei n Tabati; ao rimwi
hke e rabakau n taetaeni Karaba, no e riki ba te tia manaha n
tuoi tabo aika. bati. A boni hae ni kahaha kawai, ao e aki bara
nanona iai.

N te tai teuana e kairaki te taromauri iroun John Baillie, ao e
weteaki ba e na kabarabara ao bon ana moa n iaho nakoia tain


6

Aberika. Erineaki i rouna te taeka aei, loa. 5:6, Ko kani kamaiu-
aki ? Ao e kotea kawain raun to tamnei, ba boil Iesu.

Nite taina e kabarabara n te taeka aei, Kaota te ota.
E taku Maria Tireta n ana kabarabara aei, Te makuri ni mitinare
ti te bo ma te taua n ota, ae tabe ni bonoaki rake n te atibu teuana
ao te atibu teuana ni karokoa e a tia.

N te botaki teuana, e kabarabara n te taeka aei, Reirei i
Rou. E taku, E na riki maiun Iesu ma arona nako ba te aro n
reirei nakoni maiura, n ai aron te bai ni kakairi i matan te ataei.

Ao a riki moan ana iano akanne ba te bai ae ti kona. iai n
noria i aoni maiuna, bon te taua n ota iiaia i buakon te ro, ao te
tia kakairi i bukin Iesu, ao te tia kamaiuia tamneia aomataman te
mate nakon te main ae raoiroi iroun Iesu.

--------o--------

MAKORO II.

Kamaiuakin te toka man aorakina.

1. I bucikoiri Jmakoakorrikai ma te karau. A nako ma te karau-
rau aomata ni kabane aika kain te kawa teuana, i. Kara ba, ba e wene
ni mamara n aorakina aia uea i nanon ana auti. Ao kaini Karaba
ni bane, ati kantanina ma te maku ma te ruru n aron aorakinaia
uea ; ba nkana e mate, ao a. na kamateaki aomata aika bati ba
iriana. nakon aia tabo tamnei (n ai aron aia iano), ao a na
kamateaki naba. buna aika bati, ao ana. tia buaka, ao ana kauna naba.

Ao nke a tatanina, ma te nanokawaki aomatani Karaba, ao
akea ba e a rina n roko te aine man te kawa teuana, ao e nako n
tuania bun te uea arei ni kanai, Iai i buakoakonikain Ekene
(Ekenge) te Tina, ae mainaina, ao iai i rouna te kona ni kanakoia
taiinonio aika buakaka, aika kekeiaki ni kamatea ami uea. E
bati ni mamara natiu n te taina, ao te Tina ae mainaina e kamaiua,
ao e bati ni marurun ni karokoa te bon aei. A mimi aomata aika
bati n rabakauna. Uota ami uea ae aoraki nako ina, ao e na aki


7

mate.5* E riki ana taeka neierei, ba te bai ae a kiriwe iai aomata
aika bati ni kani kawaetata aia uea nakon te tabo are e mena iai
te Tina ae mainaina, ba e aofia ni maiu i rouna.

xAo rimwi a kaofioa aia uea n aron ronoronon te Tina ae mai-
naina ae kamimi. E taku aia uea, Weteia ba e na roko ikai. Uoti
aai te oko, ao teuana te batoro ba te bai n tanira nako ilia. Ao e
kawaetata ni kanakoia. man ba a na wetea te Tina ae mainaina. E
bati ni kanana te kawai ba a ri aoni karana, ma mauria, ma kawa
aika bati ni karokoa rokoia i Ekerie.

Ao rike a roko man akekei i Ekene, ao a kawara uean te kawa
ni kaota aia ronorono, ao aia bubuti naba nakon te Tina ae mai-
naina. Ao a tuariaki man akekei iroun uean Ekene ni kariai, E
na boni kaotia. i bon i rouna te bai ae e na karaoia. E wetea Maria
Tireta te uea ba e na kaota nako ina aia ronorono man akekei, n
aron aorakin aia uea.

E titirakinia mail akekei Maria Tireta, Tera aorakin ami uea ?
Ao akea temanna mai buakoia ae kaeka ana titiraki, ba a babaria n
aron rikin aoraki nako.

E taku Maria Tireta, I bon riai n nako. E boni riae n ataki
i rouna aron te kawai ae e nan ton a ba e oaki ni bai aika moan te
kanana, iai aomata aika tiritiri, man aika kakarit karaiia aika.
bati, maufia aika ririeta, ao buakakan te kawai. A boni nae ni bati
baikai, ao e taku, I bon riai n nako, ba rikana I aki nako, ao e na
mate te uea arei, ao a na kamateaki bubua ma bubua. n aomata ba
iriana nakon aia tabo tamnei.

E taku Etemi ae uean Ekene., Iai aomata aika tan tiritiri i
buakoakonikai, aoa na kamateko. Tai nako.

E taku te nine temanna ae arana Ma Erne, E a tan, tai nako,
iai kararia aika bati aika ia bubuti i maiin, ao e bati te karau ni bori
aikai; ko aki kona n roko i Karaba.

E ta.ku Maria Tireta, I bon riai n nako. E taku uean Ekene,
N na kanakoia aine tabeman ba tani kawakiniko, ao tabeman naba
rororia ba am boritiman.

Ao n te tai arei, e kawaetata Maria Tireta n okira ana anti ni
katauraoi bai aika. tau i bukin ana, manaria ae kanana. E aki
matu teutana Maria Tireta n te bon ae banin, ba e tabe n iario, ba
e na ana maiuna i bukin te makuri a.e kanana aei, ae katokakin


s

a ora kill te uea temanna n te kawa ae raroa. Ma iiaia ae e katoro-
bubua i matan te Atua ni butia ba E na kairia i aoni kawaina. Ao
n te tai arei, e namakinna i nan on a te bana ae kanai, Ko bon riai
n nako.

Nke e a tiba moa ni bo mainiku, ao a roko aine ake a kanako-
aki iroun te uea ba raona ni man ana, ao a taku, Iai rorona aika
tata.nina i tinanikun te kawa.

Ao iikai a tei rake ba a na waki n aia manaiia, ao akea ba a
boborau nako nanini karawa, ao e baka te karau, ao i bukini
ba.kan te karau ao a riki n rana iai karafia aika uarereke, ao a
maimai nab a iai ana kau Maria Tireta, ma naia ae, e nakonako n
ti ana totin, ao e bati ni kana.na. nako ina te aro arei, ba e bati
te bokaboka n te kawai, ao e aki told ni maro nako waena.

A bon nakonako Maria Tireta ma ana koraki ni manana i
bua.kon te karau, n aua aika tenua. Ao like a tabe n nakonako,
ao Maria Tireta e namakinna ba e ituaki n te biwa (fever) ae
moan te korakora. E niniraki atuna, ao e bati ni mariri. E kuri
n aki kona te nakonako, ma e kekeiaki i buakoni marakina ni
karokoa rokoia n te kawa arei; ao wanna aia aua n nakonako.

2. Te bai ni laimaiu. E bati n taonaki Maria Tireta n
te biwa ae korakora, e moa mai atuna ni karokoa waena. Ao
e boni nae n anno, e aki reke i rouna teuana te miniti ni
motirawa, ba nke e a roko n te kawa arei, ao e kaeta kawa ina
Maria Tireta, ba e na kawara te uea ae wene ni mamara i aoni
kiena, ae takinaki i aon te bokaboka. E ukeraki i rouna aron te
aoraki, ao e ananna te bai n aoraki ba e na moi iai. Ao nkai e
riki te kafiafia ba e a. bane naba te bain aoraki arei. Ao e butia
kain te kawa arei, E riai ba kam na. karekea te bain aoraki ae
boriana aei, mairouia mitinare aika makuri n te itera teuana. n te
karafia aei. Ao a kaeka ni kariai, E aki; ti aki kona n nako ba. a
kawa ni kamateira aomatan te kawa arei.

E riki aia kaeka ba, te bai ae nano-mam ara iai Maria Tireta.
E taku temanna, Iai kain te kawa arei ikai. Ma naia are a nako
ni butia ba. e na uota te reta arei, ao rimwi e a mana oki ma te
bain aoraki.

E kekeiaki raoi Maria Tireta ni buoka te uea n ai aron ae
e kona. Ao rimwi e ataki irouia buna nako, ba e nani main


aia uea. Ao a karaoa te amarake ni kukurei, ba fikai e a ataki
i rouia ba a na aki kamateaki, ba e a mana maiu te uea n aora-
kina arei. Ao ti tabeua riki te bon, ao e a marurun raoi te uea.
N te tai are e a ataki iai irouia kain te kawa ba e a marurun aia
uea, ao a takaka ni kukurei i nanoni marae, ao a, anene in a te
kakatofia ba a aki kamateaki, ba e a marurun te uea man aorakina.
Ao kain te kawa ni bane, a otabaninia Maria Tireta ni kan ono n
rabakauna ae kamimi, ao Maria Tireta e kaota nako ia, lesu te
Tia Katoki Aoraki ae Kakanato. E kaota naba nako ia, te
Atua ae Tam aia ae karaoi bai ni bane. Ao rimwi a aki toki ni
botaki teuana ma Maria Tireta, ba a na taromauria te x\tua are E
katoka aorakin aia uea.

--------o--------

MAK0E0 III.
Nanomakana n te buaka.

Ni bon akekei, ao e ataki raoi arani Maria irouia aomata aika
maeka ni kawa nako n te itera arei. Ba e kawaria, a.o bon te
Tina ae mainaina ae ninikoria, ao e rabakau, ao e mata n akoi.
Ao a taku, kana ai aron te raniran naia ; ba a kamaiuaki i rouna
tniani bwebwe aika a tia n teweaki nako ba a na mate. (Bon te
katei teuana i Aberika, fikana e bun te aine, ao a bwebwe, a taku
ba e un te anti, ma naia ae a riai n teweaki nako).

Ao n te itera teuana e a noraki i rouia rabakauna ni
kamaiuia aomata aika aoraki, ao ninikoriana ae reke mairoun
Tamnein Teuare karaoi bai ni kabane, ae korakora riki nakon
ninikoriaia ni kamateia aomata. E boni kona n rawei aia. kati tan
tiritiri. E mena ni botaki ma aia uea like a iafioa te kani buakania
aia kairiribai. E aki toki ni karaoa te raoi, nkana iai te riribai
i marehani kawa aika uoua, ke a bati riki.

7. I buakon te buakoakonikai ae kanaka. N te taina e roko te
taeka nakoni Maria Tireta mani kawa aika raroa. Iai tokan te
kawa teuana, ao e a tia n ikoaki irouia kain te kawa teuana, ao e
riki mine ba rikin te buaka i marenaia.


10

E taku Maria Tirei^i, I riai n nako. E taku raona teman-
na n te kawa ae Ekene, Tai nako, e tabe n nakomai te kaibuke
n uotiko nako Eiira.ii i bukin mamaran rabatain. Ko na aki oa te
kaibuke. E m a in a ra rabatain n te nakonako. A na kamateko
man aika kakan. Ao tan tiritiri naba, a aki toki n nakonako, a na
kamateko, ao e na toki niaium.

Ao naia e a mana kaeka raona a.rei, I riai n nako.

A rineaki iroun uean te kawa arei aomata aika noman, ake a na
airi ma naia, ao a na uoti taura. Ao e butiaki naba uean te kawa
teuana iroun uean Ekene, ba e na uotaki ana turam ni buaka iroun
Maria Tireta, ba a aona n taku tan tiritiri ba iai te tana ni buaka i
rouna nkana e ororeaki te turam.

Ao like e a tia n tauraoi Maria Tireta, ao e tei rake ni waki
n ana manaiia. Ao rimwi a roko i nukani buakoakonikai ike e ro
toiiiton, ba iai kai aika bati n te tabo arei. Ao a riki otan aia taura
ba norakia ni mataia tan tiritiri aika mack a n te ro. 2V tabe 11 nako-
nako i aoni kawaia ni karokoa te aua 12, ao a tiba roko 11 te kawa
are a kani karekea iai te turam.

A kaitibo ma uean te kawa arei, ao e taku, Kam nakonako 11
ai aron te taiia ni buaka ? A aki kona 11 0110 aomata te bai ae. a
tuanaki mairoun teuarei. E raoiroi ba kani 11a mana oki. I aki
kona ni buokinkami.

Aoj? boni nae 11 anne, e bati n ninikoria Maria Tireta, ao e
taku, Nkana ko ianoa aki mimitonin te aine, ke tao ko aki ianoa
mimitonin ana toro te Atua ae te aine, ao N 11a bon nako naba.

A bati ni mi mi aomata aika tiritiri 11 nanomakana, ao a taku,
E boni koaua ba te aine ae raiiiran. Ba kioina e aki kona 11 0110
n ana taeka aia uea, are e kona ni kamatea.

Ao Maria Tireta eboni kaeta kawaina nako buakoakonikai ike e
rabunaki 11 te ro, ma, aomata aika bati aika tauraoi i. niaina, ma
lianoia aika on 11 te kani buaka.

Bukin tera iike e riki ni kananne Maria Tireta? Ba e kekeiaki
ni katoka te kakan, 111a te nanobuaka.

2. E otabaniniald iroui.a te tana ni baaka. Ao e boni waki
nako naba 11 te ro Maria Tireta ma ana koraki, ni karokoa, rokoia
ni ka.wa, akekei, ake iai te buaka i marenaia. Ao e kawara moa, te
auti teuana are e mena iai te unaine temanna mai Karaba.


11

Ao kaini kawa akekei a wirildriki, ao a titiraki ni kanai,
Antai neienne? Ao a taku tabemaii mai buakoia, Bukibukini
wae aika uaai aika biri maka. N te raanana aei, a bati kanana
aika roko irouni Maria Tireta, ba uabwi ana. tai n ewekaki irouia
tana aika tiritiri. Ao e aid told n otabaniniaki i rouia. Ao e
kamakaki irouia aomata aika bati n aia bai ni buaka.

Ao nke e noraki Maria Tireta irouia tana ni buaka aika tiritiri
akekei, ao a. taku, Bukin tern, nkai ko roko ? Ao e kaekaia ma
te aki maku teutana, I nako mai n tuannkaini ba kain na. tai
buaka.

Ao n te tai naba arei, a kakarabakaua te raoi i marenaia tana
ni buaka akekei. Ao fike e a tia n reke te raoi i marenaia, ao a
nako ni kawara Maria Tireta, ao a. taku nako in a, E na. kakabaiaki
te Tina ae mainaina. Boni naia. are e moa n ono taekara nke ti tuai
ni buaka, ao uana naba nke ti buaka. Noria ko noria ikoaki aikai.
Ti 11a kekeiaki ni kaitiakira mani bai aika ti kamamaeaki iai. E
riai nkana ko karauko ni motirawa. Iai aine aikai a na kawakina
raoi te Tina ae mainaina. Ti na aranna ba Taiiin te Moa-mane
nkana ti tabe 11 ianoa te buaka.

Ao man te tai arei, e motirawa. ma ni matu raoi Maria Tireta
11 te auti. teuana. Ao kana e a kiro ni matu i mwin te aki
rnamatu, ao e rotaki naba rabatana 11 te mamara i bukin ananaun
te kawai. Ao e boni nae 11 anne, e rina n uti nke e ono te bana ni
kakauti ae ka.nai, Biri, Te Tina, Biri.

Ao nke e uti Maria, ao e waetata ni biri, ao e noria ba
aomata ni ka wa ake i aoni maun a akanenei rio ni buakana te kawa
are e mena iai. A.o e ba.ti ni biri ni kawaetata Maria ba. e aoiia n
tei i maia. Ao noria e biri mwere naia, ao a biri maka tani buaka
mai aoni mauna, ao e a otabaniniaki te kawa. i rouia, E ono Maria
mai kiraroa takakaia tan tiritiri, ao rurunan te turam ni buaka.
Ao aia taiiate kawa are e mena iai, ti tebubua te ia.ti marenaia. ma
aia kairiribai; ao n te tai arei, e biri ni kawaetatn, a.o e taetae ni
banana ae korakora 11 taeka aikai, A riai n iauo aomata, ao
tiaki n ai aroia baba, Tai takaka n aki akaka., ao tai karouoa.
Kawakina te Ban. N na nako iikai ni kawaria ami kairiribai.

E kitana aia tana kain te kawa arei, ao e waki ni kawari
aia tana ni buaka kawa. ake 1 aoni mauna. Ao nke e ka.eta kawai na
nako ia, ao a tei i maina te taua ma aia bai ni buaka, ma. 111ataia
aika kakafi. Ao a tei i maina 11 ai aron te o ae te timenti. E aki


12

t-oki n takaruaeia fike e tabe ni kania. Ao rimwi a ofio banana,
ao a tei ma to rau.

Ao e a, mafia weteia ni kafiai, A raoiroi aroaromi ke a aki?
Ao e kekeiaki ni kania riki. Ao fike e a kani ma te tafia arei, ao e
butimaeaki ma te karinerine iroun te unimane temanna ni boba-
raki i. waena.

Ao e taku te unimane arei, Te Tina o Ti bati ni kaitau nako im
ma rokom i buakora.. Boni naira aika e riki n ikoaki i roura te aomata
temanna n te tafia, arei, ao boil ti temanna ae karaoa te ba.i a.rei.
E aki tafcaneiai ara. kawa n te aro arei. Ma naia ae ko mi butia
ara. kairiribai ba a na. kabara ara bure, ao ti tafiira te mafia raoi
ma fiaia.

3. Karnaiualdn te Toka. E bati ni. kukurei Maria ni ka.n nori
inatan te toka are lnataniwin te tafia ni buaka. ba boni fiaia are e
katokaki aorakina, i rouna n te tai teuana. Ao fike a tia n raoi-
akinaki itera aika uoua, i rouna, ao e roko te toka arei n tekateka i
rarikini Maria. Ao Maria e kanakoa te toka arei ba e na tuafiia
te tafia ni buaka arei ba a. na kawa.kina, te raoi. Ao n. te tai arei ao
e kaonaki nanoni Maria n te kukurei ae bati fikae e kona n tau-
taeka i aoia aomata aika tiritiri.

Ao rimwi e taku Maria, nako ia, Earn na. tekateka raoi ike
kam menu, iai fikai. Ao rineia uoraan tan taetae mai buakomi ba,
raou ni kawara te tana, ni buaka arei aika ami kairiribai, ba ti na,
karaoa. te raoi.

Ao ana taeka. ni kakorakora. akanne, e riki ba te bai ae a
onikaki iai aomata man te nano n nn nakon te nano raoi ma. te
ran. Ao a l.iati n. ofio aomata ni knbane n ana taeka. Ao riinwi a
kaki aia bai ni buaka mai baia.

Ao nke a roko Maria ma raona aika uoman. n te tafia arei, ao
Maria, e a mafia rineia nnba. tan taetae aika uoman, ba, a. na mafia
riki ba. raona, aika. tani karaoa. te raoi.

Ao Maria e kafceia. tan raoi, uoman i a.fiataina ao uoman i
afiamaifiina. Ao e taetae nako ia ba a, na aki mafia, buaka. Ao
fike a ofio n ana taeka., ao a kariaia tabeman, ao tabeman a raw a,
ba. a, kani kaboa ma ten aia. aomata. Ao a, bati ni bufciaki irouni.
Maria, lii karokoa. a. bo raoi nanoia, itera aika uoua n te iafio ae ti
teuana. ae te raoi.


MAKORO IV.

E TAEKINAKI TE EAU IEOUNI MARIA.

Te kawa are e ikoaki aia toka e aki katuaeaki, ao te kawa are e
kaikoaka te toka.. arei, e aboni katuaeaki. E aki katuaeaki n te inane,
ba a katuaeaki ni bukibuki, ao taiani batoro ni kamanin. Ao rimwi
e bati ni maku Maria nke e noria aomata aika tiritiri ba a kukurei
ao a ewewe ni katauraoi ni moi. E taku i nanona, nkana a tia ni
moi, tao e na mana riki te buaka ae ababaki i. nnvina. Ma naia ae
e biri n takarua nakoia aomata ba a na tei, ao aomata a bati ni
karonoa, ao a aki ono n ana wewete. Ao e iano i nanona ni kanai,
Tera te bai ae riai ba N na karaoia ? Ao e rina n roko i nanona
te ninikoria, ma Saia ae e kania te tia buaka tern anna ao e rawea
ana batoro nke e tabe ni moi, ao e nako n tibaia nakoia toka, ao e
taku nako ia, Kam na kataia n nimma ba e raoiroi nakon rabatami
ke e aki ? Ao nke a. kataia ao a ataia ba e aki raoiroi. Ao Maria,
e taetae nako ia n taeka aika ra.ra.oi aika bati, ao a mana ran
aomata, ni bane, ao a ono i rouna..

Ao Maria e a mana botia aomata ni bane, ao e taetae nako ia
ni kanai, Nkai N na nako ni kawara mwenau, tao N na, mena iai
n namakaina aika. bati, ao kam na kaota te koaua nako iu nkai, ba
kam na aki mana buaka nkana I aki mena i buakomi.

Ao a kaeka nako ina, Ti na aki mana buaka; ao a bati ni
kukurei, nke e kaotaki i rouna nako ia, ronoronon Iesu Kristo, ao
bon Arana ae e riki iai ni mena i buakoia.

Ao e a mana taetae nako ia, E raoiroi, ao kam na nako n ami
kawa ao tai mana buaka. A bati ni kakaonimaki aomata akekei
n aia taeka, ba, nke e a, mana oki Maria man ana tai ni motira.wa,
ao a mana kawaria, ao a taku nako ina, E bon teimatoa te ran.

E makuri Maria Tireta i Karaba i Aberika n ririki aika bati.
Ba ti teutana ao a koro anaun ana ririki n toro iroun te Uea i bukia
kain Aberika. Ao n ririki akanne e aki toki ni kaitara ma, bai
aika kanana. A kamaiuaki i rouna bubua ma bubua n ataei aika
teweaki. nako i. buakoakonikai ba a aona ni mate iai; a katokaki


14

naba i rouna buaka aika bati, e kataki n tai aika bati; ni bai aika
kanana, e karika te rau i marenaia aomata, a kamaiuaki i rouna
aoraki aika bati.

I bukini baikanne, ao e riki ba kawain te mamara. nakon
rabatana., ni karokoa e aki kona te nakonako, ao e uouotaki n te
kai-n-tekateka ae iai uirana, irouia ana ataeinimane ake a kaika-
waki i rouna.

Ao rimwi a karaoa te kawai kain te Tua nako Otori Ikibe, ao
e boni nae ni mamara rabatana, ao e taku i nanona, ba e na riki te
kawai arei ba kawaina n roko i buakoia aomata aika kakan, ma n
tat-aekina ronoronon lesu nako ia.

Ao nke e roko Maria i buakoia kain Ikibe, ao a kaeka ma te
kukurei ae bati, ao a bati n akoia. A kukurei ni buoka karaoan te
anti n taromauri. E kekeiaki raoi Maria n taromauri ni botaki
ma naia, ma ni karaoi reirei i bukia ataei.

N te tabati teuana like e menu i Otori Ikibe i main te tai n
taromauri, ao e kuba nke e noria iruwa aika onoman aika rin n
ana auti ao a taku, Ti nako mai Ibam ni weteiko, ti kani katea
te uma n taromauri i bukin te Atua, ma n ono ma n oneaba nako
Ina. E kaonaki nan on a n te kukurei nkai iai aomata aika bati
aika tube ,ni kantanina. te main mairoun lesu. E koro reta nako
Tikateran nakoia raona nako ao e taku, Boni nai te aine temanna
ae kaonaki n te kukurei ma te kakatoiia i aonaba.

Ao rimwi e kuneaki te koro i maeaoni Iiaraba n tabo aika Uti
ao Itu. Ao te Tua e karaoa te kawai ae te biti nakoni kawa akanne.
Ao e taku Maria, boni kawain naba. te Kristo nakoia aomata aika
tiritiri ni kawa akanne. Ma iiaia ae e nako ni kawari kawa akekei.

Ao n te namakaina ae Tianuare ao e namakina te mamara i
rabatana. E bati ni kni nanona ba a tuai n reke mitinare nako
Ikibe, Otori Ikibe, ao Ute.

E taku n ana reta teuana, Buraenimatan tai, e urua te ro, ao
e na tokanikai te ota. Ao e a mana taku, E bia roko te tai ae e
na taenikai iai ianoan te ro i aon Aberika, ao e na tokanikai otan
lesu. E kabaneaki ana reta teuana nakon raona n te taeka aei,
E na mena te Atua i roum ni karokoa ti a mana kaitibo.

N te Tabati teuana e bati ni mamara Maria Tireta ma e kekei-
aki naba nakon te taromauri. E kania Ana taibora te Uea ma te
mamara ae bati n rabatana. E bati ni kekeiaki raoi Dr. Robertson
ni buoka aorakina, ma e aki toki iai.


15

N te tai teuana c ataki irouia natina (aika kain Aberika) ba e
a kail ana tai ni mate, ao a uota te bai n aoraki ba e na moi iai, ao
iiaia e tukia, ao e katorobubua n tata.ro i mataia n taeka aikai, O
Abasi sana mi yok. (Te Atua, kainaomatai man te maraki.)

Ao n te karanaina n te lion naba arei, Tianuare 13, 1915, ao e
roko aneran te mate irouni Maria Tireta. Ai kananoana ra natina
nako Bon ataei aika a tia n teweaki nako ba a na mate, ao na.ia
e a tia ni kamaiuia ao e kaikawaia. Ao a otabaninia rabatan tinaia,
ao a tan ma. ni baebaeti i aona.

E bati ni karineaki Maria Tireta irouia kain te Tau Taeka. E
reke i rouna te kanikina teuana ae Tlie Order of the Hospital
of St John. E karineaki matena iroun te Kowana ae Sir
Frederick Lugard, ao kain te Tua ni kabane. E rabunaki bao-
kina n te rnanua ni Buritan. A bati n nanokawaki mitinare ni
Buritan ao kain te Tua i bukini maten Ana toro te Atua ae kakao-
nimaki aei.

Ao te kabowi i Kara ba ma kain te Komite n aine i Tikateran,
a karaoa te kanurina i bukini Maria Tireta. E a kanakoaki £5,000
i bukia ataei aika kamaiuaki irouni Maria Tireta; ao e kanakoaki
naba te mitinare n onea mwina ni kawa aika Ute, Ikibe, ao Ofcori
Ikibe. E boni mate iiaia; ao a bon teimatoa ana makuri aika bati
li raraoi.

P. Kaua.

A kab'aia mTlte aika mate i nanon te TJea i mwin nkai: E taTm
le Tamnei, Bon te koaua, ba a aofia ni motiki rawaia man aia makth'%
ba a airi aia makuri ma nai'a.

(Te Eaotioti 14 : 13.)






IllSiiil#

.

r > IllSfe ??

V '!':



i ' 'J _?1 <* A*ivj

Wtwiwwsw
SililSiSliiSl
7-'-73.1B
' j'- V,^

7liOSlS:173liisl
ifr'w x^6

I a

iifa

IBS

V i ;

>s<

S&5SSS8

tewR

isiKs*

;iStaora

M

S' BH O W WBIf# ,

.

. ' ^';-sl\.-;<..;' 7 ;'r' ,

, >? r_ N a{ -' ,'r/?/B. ,/. 'B



SIOwS

.

§Mg

tiw


< 7$ ifc' .'iS SB;









Full Text